Artomani CLXIX

/ Pasajlar / Yansımadan Dolayıma, Sanat ve Gerçeklik

“Gerçeklik” ile “gerçeklik hakkında konuşmak” (“maddi toplumsal süreç” ile “dil”) kategorik olarak birbirinden ayrı şeyler olarak düşünüldüğü sürece, “yansıma” ya da “dolayım” gibi kavramlar kaçınılmaz hale gelir.

İlk Sanat Hayırseveri: Banker Kastelli

Aziz Çalışlar 1980'lerin başında yayınladığı "Sanat Kimindir?" yazısına şöyle başlıyor : "Ülkemizde sanatsal yaşamın bugünkü gelişmesi içinde yeni bir olguyla karşılaşıyoruz: Kastelli Kültür Sanat Vakfı'nın kurulmasıyla birlikte artık bankerliğin de sanat yaşamı içinde yer alması."

/ Tezler / Küreselleşme ve Sanat

Bu çalışmada, küreselleşme düşüncesi anlam açısından irdelenmenin yanında sürecin sanat anlayışına olan etkileri ve toplumsal değişimin bu etkileşimi ne kadar hızlandırdığı incelenmiştir.

/ Kaleydoskop / Hieronymus Bosch’un Maskaralıkları

Kimine göre Geç Gotik, kimine göre Erken Rönesans diye nitelenen bir çağda yaşayan Felemenk ressam Hieronymus Bosch (1450-1516), çağdaşlarından farklı bir yol tutmuştu. Dönemin sanat anlayışı doğanın olduğu gibi resmedilmesi üzerine inşa edilmişken, o doğayı ve gerçekliği altüst ediyor, resimlerine ancak düşlerde ya da kâbuslarda görülebilecek fantastik imgeler koyuyordu.

Politik Yenilginin Ardından Hayata Tutunmak

Berger ve Tanner’ın uzun metrajlı filmleri, esas itibariyle, toplumsal sınıf hakkında filmlerdir. Politik yenilginin ardından hayata tutunmaya çalışan karakterler, insanı ezen değer sistemine karşı koymanın yeni yollarını ararlar.

/ Pasajlar / Her Türlü Üretim Maddidir

Toplumsal ve politik düzenin üretilmesinin maddi bir üretim olduğunu göremeyen burjuva materyalizm, büsbütün bariz bir kavrayışsızlığa daha düşerek, kültürel düzenin üretilmesinin de maddi bir üretim olduğunu görememiştir. Bu durumda “üstyapı” kavramı bir indirgeme değil, bir bahane olmuştur.

Rant Sanatı ve Yaratıcı Sınıf

Kapitalizm daima ayrıcalık işaretlerinin peşindedir. David Harvey’ye göre kültür bugün, kapitalizmin maddi mamülleri satmakta yararlandığı ayrıcalık işaretlerini üretmektedir. Kent ölçeğinde, gayri menkul ticareti bilgi ekonomisinin tetiklediği en geniş hacimli ticarettir.

Yeni Dünyaların Keşfi: Seyahatin Politikası ve Mekânın Metaforları

Hepimiz Platon’un iki söylem tarzı arasında kurduğu kesin karşıtlığı biliriz. Bir yanda, canlı logos, onu alımlayanın ruhuna yazılmış olma kudretiyle donatılmıştır. Öte yandan, ölü harf –yazılı söz– kendine faydası dokunmaktan aciz bir resme benzer. Ben bu noktada bu karşıtlığın üstesinden gelmenin yolunun seyahat etmek olduğunu farz ediyorum.

/ Tezler / İnsan-Çevre-Mekân İlişkilerinin İfade ve Etkileşim Aracı Olarak Kullanımları: Özgürlüğün Mekânsal Temsilleri

İnsan, yaşamı ve yaşamını sürdürdüğü çevreyi anlamlandırma gereksinimi duyduğu sürece mekân, yalnızca bir barınma alanı değil, aynı zamanda ifade aracı olarak kullanılır. Mekânın temsil ettikleri, insan ve mekân arasında dolaylı ya da dolaysız farklı ilişkiler kurabilir, ayrıca yeni kopukluklar da oluşturabilir.

Bienalin Sonu mu Geldi?

Bienal formatının ikilemi işte tam olarak bu: Esas itibariyle, sanat ekonomisine itibar pompalayan bir makine olmasına rağmen, radikal emellere sahip küratörler bienali gittikçe daha politik bir kimlik üstlenmeye zorluyorlar.

Artomani CLXVIII

/ Pasajlar / Başlangıçta Cinayet Vardı

Adorno’ya göre, insanın kendi iç doğasını denetim altına alarak doğal çevresi üzerinde kurduğu tahakküm, insanlık ufkunun kendini korumayla ve güçle sınırlanmasına yol açar. Adorno’nun savunduğu bu radikal tezi, geleneksel kültür eleştirisinden ayırmak gerekiyor...

/ Dadanın 100. Yılı / Sophie Taeuber ve Hans Arp’ın Soyutlamaları

Dada’nın Zürih safhasında öne çıkan iki kadın dadacı, Emmy Hennings ve Sophie Taeuber birbirine zıt iki karakterdi. Şiiri, şarkıları ve dansıyla Zürih’teki Dada suarelerini sürükleyen, izleyicileri kışkırtan Hennings’in aksine, sessiz, mazbut ve sıkılgan Taeuber Dada gösterilerindeki azgınlıklardan uzak duruyordu.

Londra’nın Boş Spekülasyon Kuleleri

Londra’daki kuleler konut ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilmiş falan değil. Bunlar, soru sormayan ve hızlı kazanç peşinde koşan düzensiz bir emlak piyasası arayışındaki spekülatif (ve kaynağı şüpheli) para akışlarının bir ürünü. Hepsi bu.

/ Tezler / Küreselleşen Dünyada Kentler: Kültür Perspektifinden Bakış

Bu araştırma, kentlerin son küreselleşme dalgasından nasıl etkilendiklerini, geçirdikleri evrimi ve zaman içinde oluşturdukları kültürel ekonominin kazandığı önemi incelemektedir.

Fikirlerin Fikirlere Karşı Savaşı

2006 yılının başlarında, birçok kültür emekçisi, sanatçı, eylemci ve araştırmacının e-posta kutularında ve üye oldukları yazışma gruplarında, seminer ve etkinlik çağrılarında, “yaratıcı endüstriler” terimi mantar gibi çoğalmaya başladı. İlk kez, kurumsal jargondan alınan bir terim, hiç değiştirilmeden, olduğu gibi alternatif kültüre sokuluyor.

/ Kaleydoskop / Özgür Sözcükler

Fütürizmin kurucusu Marinetti’nin en önemli icatlarından birisi, "Özgür Sözcükler" diye adlandırdığı ve sözdizimi kurallarından azat edip görselleştirdiği ‘şiirler’di. Bu formu bulan Marinetti’ydi ama öteki fütüristler onu izlediler ve edebiyat niyetine okunan, görsel sanat yerine geçen ve fütürist gösterilerde teatral bir form olarak icra edilen kendi ‘özgür sözcükler’ini yarattılar.

Bir Post-Kurum Olarak Bienal

Bienaller ve uluslararası ölçekte iş gören küratörler, otuz yıldır müzenin "ihtişamı"yla mücadele ediyorlar. Böyle bir ethos, geçmişle ve kültürel mirasla durmadan boğuşur. Ve bunun yegâne sebebi sanat kurumlarının frenleyici etkisi değil. Bu mücadelenin bir diğer nedeni de, tarihin, yeni bir fikrin aslında çok da yeni olmadığını gösterebilecek olması.

/ Dadanın 100. Yılı / Dada’nın Parlak Yıldızı: Emmy Hennings

Berlin’de Kulüp Dada’ya dahil edilmeyen Hannah Höch’ün maruz bırakıldığı yok sayma, kimi sanat tarihçilerinin Dada’yı bir “erkekler kulübü” olarak nitelemesine, hatta “kadın düşmanlığı” ile suçlamasına neden oldu. Oysa Zürih’te Emmy Hennings ve Sophie Taeuber’in Dada gösterilerindeki etkinlikleri, zamanın başka sanat hareketlerine kıyasla, Dada’nın kadın yaratıcılığına daha açık olduğunu gösterir.

Jest Üzerine Notlar

Beden hareketlerini kaybetmiş bir çağ aynı sebeple bunlara kafaya takmıştır. Doğallık mefhumundan tamamen yoksun insanlar için, her beden hareketi bir yazgı haline gelir. Ve beden hareketleri, görünmez güçlerin etkisi altında serbestliklerini ne kadar kaybederse, yaşamı çözmek de o kadar zorlaşır.

Post-Fordist Sanat Dünyasının Baş Aktörleri: Kinik ve Fırsatçı Küratörler

Post-Fordist dünya ekonomisinde “çokluğa duygusal tonalitesini” veren şeydir kinizm ve fırsatçılık. Çağdaş sanat dünyası bağlamında ise mecburi iş görme tarzı haline gelmişlerdir.

/ Tezler / Nasyonal Sosyalizmin Alman Sanatına Yansıması

Bu tezde, III. Reich yönetiminin kültür politikaları ve nasyonal sosyalist ideolojinin sanata yansımaları incelenmiştir.

Artomani CLXVII

/ Pasajlar / Kültür Emekçileri: Efendisiz Samuraylar

Akira Kurosawa’nın "Yojimbo" filmini seyredin. Sonradan Sergio Leone bu filmi, başrolünde Clint Eastwood’un oynadığı "Bir Avuç Dolar" adıyla uyarladı; o yüzden konusunu biliyor olabilirsiniz. Ama yine de siz muhakkak Kurosawa’nınkini izleyin.

Fransız Ruhu: Karşı-Kültürler 1969-1989

L’esprit Française sergisi, anlatısal figürasyondan Bazooka’nın hardcore grafiklerine, Les Editions Champ Libre’den ilk “özgür radyo”lara, Hara Kiri’den Bérurier Noir’a kadar, iç içe geçen ve birbirine yaklaşan sayısız akım ve eseri biraraya getirerek eleştirel, asi ve muhalif “Fransız ruhu”nun oluşumunu ele alıyor.