-
28/4/2017
Paris Dada hareketinin ve sürrealizmin atalarından bahsedilirken en başta hep Alfred Jarry anılır. Breton'a göre "yollarını gösteren ve aydınlatan" odur. Breton ve Soupault, editörleri oldukları Dada dergisi Littérature'de, Alfred Jarry'ye "sonuna kadar hayran olduklarını ve eserlerine itiraz ederek onu lekelemeye kalkışanlara meydan okuduklarını" yazarlar...
-
14/4/2017
Neredeyse istisnasız bütün katılımcı sanat çağrılarının altında şu iki saikten biri yatar: Bunlardan ilki, fiziksel ya da sembolik katılım sayesinde güçlenen, etkin bir özne yaratma arzusudur. İkinci saik, yaratıcılıkla ilişkilidir. İşbirliğine dayalı yaratıcılığın, hiyerarşik olmayan, daha olumlu bir toplumsal modelden doğduğu ve yine böyle bir model ürettiği düşünülür.
-
8/4/2017
Dada’nın yirminci yüzyılın ilk çeyreğindeki öteki avangard hareketlerle –ekspresyonizmle, fütürizmle, konstrüktivizmle– ilişkileri kimi zaman yakın, kimi zaman mesafeli ya da çalkantılı ama hep canlıydı. Dada’nın sonunu getiren Paris faslının ardından ise bambaşka bir avangard hareket, sürrealizm, peyda oldu.
-
1/4/2017
Yirminci yüzyıl başının sanata karşı sanat yapan avangard hareketleri içinde en radikali ve isyankârı sayılan Dada, yekpare bir sanat akımı değil, özünü koruyarak çeşitli kentlerde farklı biçimlerde tezahür eden bir cereyandı. Dolayısıyla, Dada tarihleri çoğunlukla kentler birbirlerinden ayırt edilerek yazılır.
-
23/3/2017
Nietzsche’nin etkisi altındaki Dadacılar, mimarlığı ve sanatı köklü bir yeniden değerlendirmeye tabi tuttular. Mimarlığın doğasını birlik tanımlamıyordu artık; açık uçlu montaj sürecinin çoğulluğu, değişimin göreceliği ve zamansal süreci tanımlıyordu. Örgütleyici ve biçimlendirici ilkesi, sezgiydi.
-
18/3/2017
Maurice Barrès duruşmasını vesile ederek Dada’ya ahlaki kıstaslar getirme çabası hüsranla sonuçlanan André Breton, 1922 başlarında bir avangard dayanışması oluşturmaya girişti. Paris Kongresi'ni toplayarak, savaş sırasında gerileyen modern ruhu tanımlamayı, ve yüzyıl başının önde gelen avangard sanatçıları ile savaş sonrası neslini buluşturmayı öngörmüştü.
-
11/3/2017
Tristan Tzara, başta Paris’e geldiğinden beri ona kucak açan Francis Picabia olmak üzere, dadacı arkadaşlarından kopunca, yabancı bir ülkede beş parasız ve yalnız kalmıştı; artık bir dergisi de yoktu. Dada’yı yeniden canlandırmak için bir girişimde bulundu: ‘Dada Salonu’.
-
19/2/2017
Nazilerin 1937’de, dönemin avangard sanatını aşağılamak için düzenledikleri meşhur “Dejenere Sanat” sergisinin broşüründe arkaik bir baş figürü görülür. Büst, 1943’te bir toplama kampında öldürülen Otto Freundlich’e aittir...
-
18/2/2017
Birinci Dünya Savaşı’nın ertesinde Dada devrimci hareketlerle eklemlenmişti. Richard Huelsenbeck Berlin’de Dada’yı 1918 Alman Devrimi’ni destekleyen “politik bir silaha dönüştürmüştü”; “Dada Alman Bolşevizmidir” diyordu. Dadacıların 1919’da Berlin’de yayınladıkları kolektif Dada manifestosu devrimci birlik çağrıları yapıyordu...
-
4/2/2017
Ressam ve yazar Francis Picabia çekirdek dadacılardan değildi. Birinci Dünya Savaşı sıralarında Avrupa kentleriyle New York arasında mekik dokurken yolu Dada’ya düşmüştü.
-
14/1/2017
Yapacak büyük işler var ve her Dada etkinliği az ya da çok, belirli aralarla tekrarlanan çığır açıcı bir nitelik taşıyor. Bize bir tane daha başyapıt sunup sunmamasının önemi yok – mesele başka (mesele, insan ruhunu bir nebze olsun prangalarından kurtarmak; özellikle onu paramparça eden ve fark etmesi kolay olmayan alanlarda).
-
7/1/2017
Zürih’te dinmeye yüz tutması üzerine Tristan Tzara Dada’yı enternasyonal bir hareket olarak örgütlemeye girişti ve Paris’e taşıdı. Birinci Dünya Savaşı’nı sona erdiren mütarekenin hemen ardından yayınlanan Dada dergisinin Aralık 1918 tarihli üçüncü sayısı bu yolda bir dönüm noktasıydı.
-
30/12/2016
Birinci Dünya Savaşı öncesinde dadacıların önemli bir kısmı ekspresyonizmle haşır neşirdi. 1920’lerde Dada avangard sahnesini terk ederken, bu kez konstrüktivizmle iç içe geçti, ardından sürrealizme evrildi. Dada’yı tarihselleştirenler, Tristan Tzara’nın propaganda becerisi dolayısıyla Dada’nın Paris faslını ve onun mirasını devralan sürrealizmi öne çıkarınca, Dada’nın konstrüktivizmle ilişkisi de ikinci plana atıldı.
-
24/12/2016
1922 Mayıs’ında Düsseldorf’taki Uluslararası İlerici Sanatçılar Birliği Kongresi sırasında Hollandalı De Stijl hareketinin kurucusu Theo van Doesburg, Berlin’den gelen Rus konstrüktivistler ve Macaristan’dan göç eden sanatçı grubuyla dadacıları Ma (Bugün) başlıklı bir dergi etrafında biraraya getirmeyi denemişti.
-
17/12/2016
1922’de Düsseldorf'ta düzenlenen Uluslararası İlerici Sanatçılar Birliği Kongresi, farklı avangard grupları biraraya getirme amacını taşıyordu. Toplantıya Almanya’dan Das Junge Rheinland, Werkbund ve Sezession grupları ile ekspresyonist Novembergruppe ve Sturm Galerisi ön ayak olmuştu; katılanlar arasında İtalyan fütüristler, Rus konstrüktivistler, De Stijl temsilcileri ve dadacılar vardı.
-
9/12/2016
Hollandalı ressam ve yazar Theo van Doesburg birbirine zıt iki avangard hareketi, Dada ve konstrüktivizmi, önce kendi kişiliğinde, sonra da 1922 Eylül’ünde Weimar’da topladığı Dadacılar ve Konstrüktivistler Kongresi’nde biraraya getirmişti.
-
2/12/2016
Kurt Schwitters Merz dergisini 1923-1932 yılları arasında yayınladı. 1923 Dada'nın Paris'te dağıldığı yıl, 1932 ise Hitler'in şansölye ilan edildiği ve avangard sanata karşı Nazi saldırılarının başladığı yıldı.
-
18/11/2016
Proleterler tarafından yapılan bir sanat yoktur; çünkü proleter, sanat yaptığında artık proleter olarak kalmaz, sanatçı olur. Sanatçı ne proleter ne de burjuvadır, yaptığı ise proletaryaya veya burjuvaziye değil, herkese aittir.
-
16/9/2016
Hannover Dada, Kurt Schwitters'in etkinliklerinden ibarettir. Schwitters'in sanatı da tek kişilik bir harekettir. Dada içerisinde özgün bir damar oluşturur.
-
12/2/2016
5 Şubat 1916 akşamındaki açılıştan sonra Kabare Voltaire gösterileri zenginleşerek sürer. Kadroya katılanlar olur; programa başka başka çağdaş sanatçılar girer; buluşlar/deneyler kabardıkça kabarır; bambaşka edebiyat, sanat, müzik ve dans formları icat edilir...