Antropomorfik Matematik

28/5/2024 / skopdergi - sayı 25

Yeryüzü ve gökyüzünden oluşan dünya her şeyin birleşimi… Ancak gizemli anlamıyla insanla da özdeşleşiyor. Çünkü eğer dünya dört elementten çıkıyorsa, insan da dört safradan oluşuyor.[1]

Sevillalı Isidor (560-636)  


Dört mevsim, dört temel element ve dört insan safrası. Sevillalı Isidor, De natura rerum  

 

Temel formlar nihayetinde insanı tanımlıyor: “Tanrı’nın en güzel ve mükemmel eseri olan insan diğer yaratıklara göre daha armonik bir beden yapısına sahiptir. Bütün sayıları, ölçüleri, ağırlıkları, hareketleri, elementleri ve her şeyi içerir. Mükemmeliyete erişen en yüce şaheserdir… İnsan bedeninin formu çemberdir… Ne var ki, tam olarak gelişmiş, mütenasip bir insan bedeni kareyi de temsil eder. Çünkü bir insan kollarını açıp, ayaklarını birleştirirse, merkezi kasık kemiğinin altında olan bir kare oluşturur.”[2] “Nuh gemisini, Hazreti Süleyman da tapınağını bu düzene göre inşa etmiştir.”[3]

 

 

 

Vitruvius’un insan geometrisinde de kolları ve bacakları açık insan figürü hem çemberle hem de kareyle belirlenir. İnsan bedeninin bir de aritmetiği vardır. Vitruvius’a göre “Platonik mükemmel sayıların –özellikle altı ve on– nihai kaynağı insan bedenidir… Vitruvius’un insan bedeninin mükemmelliği konusundaki inancı Platon’dan beslenir. Platon’a göre, beden, gezegenlerin, ya da makrokozmosun armonisini temsil eden onun bir modelidir, bir mikrokozmostur”.[4] Agrippa von Nettesheim’ın De occulta philosophia eserinde ise bu ilişki tersinedir; yani, makrokozmos insan bedeninin formundadır. “Tanrı’nın bütün evren makinesine insan bedeninin simetrisini verdiği gibi, eskiler de tapınaklarını ve diğer önemli binalarını insan bedeninin geometrisine göre bölümlediler.”[5]

 

Pietro Cataneo, Vitruvian Man, 1554.



[1] Kan, balgam, kara safra, sarı safra (ahlât-ı erbaa).

[2] Alexander Roob, Alchemy and Mysticism (Köln: Taschen, 1997) s. 535.

[3] A.g.e., s. 539.

[4] Vaughan Nart, “Introduction: ‘Paper Palaces’ from Alberti to Scamozzi”, Paper Palaces: The Rise of Renaissance Architectural Treatise içinde (Londra: Yale University Press, 1998) s. 20.

[5] Agrippa von Nettesheim’den aktaran, Roob, Alchemy and Mysticism, s. 539.

skopdergi 25