Cep telefonu tam bir politik makinedir. Son yıllarda bu durum birkaç vesileyle ortaya çıktı ama en iyi örneği, geçtiğimiz haftalarda [Temmuz 2009] Tahran’da yapılan hükümet karşıtı gösteriler oldu. Twitter ve anlık mesajlaşma, hem direnişi örgütlemede hem de direnişin varlığını dünya çapındaki haber yayın organlarına iletmede kullanıldı. Yine de insanlar bedenen kent sokaklarında bulunmak, kentin kamusal alanlarını sahiplenmek zorundaydı. Sanal âlem hâlâ fiziksel dünyaya tabiydi ve çevik kuvvet ekipleri ile Besic milislerinin şiddetli tepkisinin gösterdiği gibi gerçek mekân mücadelenin yürütüldüğü asıl bölgeydi. O zaman, mimarinin –fiziksel mekânın tasarımının– insan ilişkilerinde, özellikle de politik ilişkilerde hâlâ rolü olduğunu teslim etmemiz gerek.
Resmî iktidarın anıtsal mimarisine aşinayız – özel şirketlerin, sanat kurumlarının ve istikrarlı hükümetlerin zenginliğini gösteren büyük ve pahalı yapılar. Peki yerleşik otoriteye karşı direnişin mimarisi? Hızlı siyasi değişimin mimarisi? Bu tür bir mimari pahalı olamaz, çünkü ona ihtiyacı olanların arkasında bankalar veya ipotek şirketleri yoktur. Her durumda, olağan inşa süreci için gereken zaman yoktur. Bu türden politik mimarinin kendiliğinden, doğaçlama olması gerekir.
Politika, en iyi durumda, insanların hayatlarını daha iyi yönde değiştirmelerine yarayan bir mekanizmadır. Egemen kurumlarca güçsüzleştirilmiş insanları güçlendirmek demektir bu. Böyle bir mimarinin mimarları, ancak politik değişime imkân sağlayan mekân tasarımı fikirleri ve o tasarımın mekanizması işlevi görecek yapı modelleri sunabilirler. Fakat bu modellere harfiyen uyulmasını bekleyemezler. Modeller daha ziyade, ellerindeki malzeme ve durumla bir değişim mimarisini fiilen yaratacak kişilere –mimarlık eğitimi almış olsunlar veya olmasınlar– ilham verip rehberlik edecektir. Bu kişilerin en iyi eğitimli mimarlardan oluşması bence çok daha iyidir, böylece hem geniş bilgi birikimlerini hem de insan deneyimindeki şiirselliği sezen içgüdülerini bu işe katabilirler.
1991 siyasi krizi sırasında geçici olarak Zagrep sokaklarına yerleştirilen (meyilli, köprülü, asma) boş alan strüktürleri. Haberleşme merkezi ve kişisel alan işlevi gören bu yapılar etkin birer değişim aracı –makinesi– işlevi görür. [Kaynak: lebbeuswoods.wordpress.com]
