Aşağıdaki metin, Avustralyalı sanat eleştirmeni Robert Hughes’un 1984’te yayınlanan Art and Money başlıklı yazısından seçilmiş pasajların çevirisidir. Metnin diğer bölümlerinden çevrilmiş pasajlar için bkz. Geçmişten Günümüze Sanat ve Para; Yatırım Aracı Olarak Sanat Eseri Fikrinin Doğuşu; Van Gogh'un Kulağı ve Ölülerin Ebedi Dirilişi
Jackson Pollock, “Blue Holes” (Number 11), 1952. Halen Avustralya Ulusal Müzesi’nde bulunan tablonun satış fiyatının 20 ile 100 milyon dolar arasında olduğu tahmin ediliyor. (Büyütmek için resme tıklayın)
Geçen aylarda Sotheby’s müzayede evinde büyük boy bir Mark Rothko resmi, sanatçının eserleri için rekor denecek bir fiyata, 1,8 milyon dolara Japon bir koleksiyoncuya satıldı. Resim onarımdan geçmekle kalmamış, yeniden boyanması da gerekmişti. Özgün boyanın bir metrekareden fazla kısmı çıkmış olduğundan aylar süren bir çalışmayla yeniden boyanmıştı. Halbuki Sotheby’s satışı sırasında New York piyasasında bu resimle aynı kalitede ve aynı tarihsel özelliklere sahip en az dört Rothko daha vardı ve hiçbiri hasarlı olmadığı gibi, hepsi de 400 bin dolar civarında fiyatlandırılmıştı. Bir eserin cehalet yüzünden rekor fiyata ulaşmasının tek örneği herhalde buydu. Fakat kimsenin umurunda değildi: resim şimdi uzak diyarlarda, bir misafir odasının sanat köşesindeki [tokonoma] yerine kurulmuş durumda; Sotheby’s satışı da, hasarlı bir resmin böyle uçuk bir fiyata satılmasını hiç kimse tuhaf karşılamadığından, Rothko fiyatlarını bir günde ikiye katladı.
Jackson Pollock’un “Blue Poles” resminin daha dramatik bir hikâyesi var. Resim bundan on sene kadar önce [1973] 2,2 milyon dolara Avustralya hükümetine satıldı. Memleketlilerim, 3 milyon dolarlık teklif fiyatını indirmiş olmakla övünüyorlardı. Halbuki bir Pollock için bu kadar para istemek görülmüş şey değildi; fakat tabii ki piyasa bu cesur girişimi var gücüyle destekledi ve dünya yüzünde ne kadar Pollock tablosu varsa hepsinin fiyatı bir günde beş misline çıktı. Böylece Avustralya hükümeti “Blue Poles” tablosunu gerçekten de ucuza almış olduğunu ilan edebildi. Konuya şüpheyle bakan ülke basını hükümetin bu iddiasını yutmadı ve sonuçta “Blue Poles”un fiyatı yüzünden kopan fırtına, eserin alımını bizzat onaylayan Başbakan Gough Whitlam’ın iktidardan düşmesinde etkili oldu. Gelgelelim, artık “Blue Poles”a biçilen fiyatın yarattığı efsane dur durak bilmez olmuştu. 1977 dolaylarında İran Şahı 8 milyon dolar karşılığında tabloyu Avustralya’dan satın almak istedi, ama bizimkiler bu talebi reddedince Şah mecburen başka yollarla devrildi.