/ Pasajlar / Acéphale

Acéphale,[1] 1936-1939 yılları arasında, Bataille tarafından hazırlanan derginin ve yine Bataille’ın kurmuş olduğu gizli, ezoterik grubun adıdır. Derginin ilk sayısı 24 Haziran 1936 tarihinde basılmıştı ve sadece 8 sayfadan oluşuyordu. Ressam André Masson’un çizdiği kapak, Leonardo da Vinci’nin ünlü Vitruvius Adamı resminden esinlenmiş, fakat onun başsız ve kasıkları bir kafatasıyla kapatılmış haliydi. Bataille dışında cemaatte, Roger Caillois, Pierre Klossowski, André Masson, Jules Monnerot, Jean Rollin ve Jean Wahl gibi kişiler bulunuyordu.

Gizli ve ezoterik doğasından ötürü cemaatin faaliyetlerini açıklamak zor. Bataille, birkaç defa Afrika’daki gizli örgütler hakkında çalışan ve onları “tamamen sosyal bir fenomen” olarak tanımlayan Marcel Mauss’a atıfta bulunmuştu. Anlaşıldığı kadarıyla, cemaatin nihai amacı ilkel olanın yeniden canlandırılıp yaygınlaştırılmasını sağlamaktı.

Acéphale grubu, ormanda, yıldırım çarpmış bir meşe ağacının yanında gece toplantıları gerçekleştiriyordu. Acéphale mensuplarının çeşitli ritüelleri benimsemesi gerekmişti. Mesela, anti-semitistlerle el sıkışmıyor ve 16. Louis’nin kafasının kesilmesini kutluyorlardı. Ayrıca grup mensupları, toplantılar sırasında Nietzsche, Freud, Sade ve Mauss’un yazılarını okuyup meditasyon yapıyorlardı. İnsan kurban etmekten bahsettikleri bile söylenir fakat bu hiç gerçekleşmemişti.

Grup, kamusal politik hayatın da dışındaydı. Grubun faaliyetleri daha çok Bataille’ın daha önceki yazılarında değindiği risk, kayıp, cinsellik, ölüm gibi konularla ilgiliydi. Aynı zamanda, Bataille’ın, gnostikler, deliler, şövalyeler, heterodoks Hıristiyan mistiklerinin tarikatları gibi gruplara olan ilgisi de bilinmektedir.

Acéphale’ın asıl amacı mitleri yeniden canlandırmaktı. İnsanın yere ve göğe ait güçler arasında yer aldığına dair mitolojinin peşinden gidiyor, acephalic adamı ise, bu mitolojinin tek önemli kahramanı olarak görüyorlardı. Achéphalic adam, tıpkı Nietzsche’nin Tanrı’yı öldürmesi gibi, klasik insan mefhumunun ölümünün temsiliydi. Acéphale ile asıl amaçlanan zihinsel bir özgürleşmeydi. İnsanın kendi kafasından kaçışıyla mümkün olabilecek ve bütün otoritelerin yıkımını amaçlayan bir özgürleşme serüvenine doğru yol almaktı.

Blanchot, Acéphale’in Bataille için önem taşımış tek grup olduğunu söylemiştir: “Acéphale’in yanılsaması ortak olarak yaşanan bir bırakmanın, vecde yol açan en uç durumdaki iç sıkıntısını terk etmenin ve kendini bu sıkıntıya bırakışın yanılsamasıdır. Tıpkı dostluk veya aşk gibi, ötekinin ölümü de, [Georges Bataille’da] asla bir özneye ait olmayan, sınırların ötesine geçiş demek olan mahremiyet veya içsellik uzamını ortaya çıkarır.”[2]

Ayşe Güngör

Acéphale Programı

1. Değerler yaratan bir cemaat ve kaynaşma yaratan değerler oluşturmak.

2. İnsanı ezen, istemediği savaşlara zorlayan, meyvesini devşiremediği bir çalışmaya vakfettiren suçluluk duygusu lanetini kaldırmak.

3. Varlığı yadsıyan değil, tamamlayan bir şekilde, yıkım ve bozma işlevlerini üstlenmek.

4. Varlığın kişisel gerçekleşmesini ve gerilimini, yoğunlaşmayla, olumlu bir çilecilik ve olumlu bir bireysel disiplinle yerine getirmek.

5. Kişisel varlığın evrensel gerçekleşmesini, hayvanlar âleminin ironisinde ve devlete ya da ödeve değil oyuna dayalı başsız bir evrenin açınlanmasıyla yerine getirmek.

6. Sapkınlığı ve suçu, dışlayıcı değerler olarak değil, insanlığın tamamıyla bütünleşmiş değerler olarak benimsemek.

7. İster ulusal, sosyalist veya komünist cemaatler olsun, ister kilise cemaati, evrensel cemaat haricindeki bütün cemaatleri dağıtmak ve ortadan kaldırmak için savaşmak.

8. Değerlerin gerçekliğini, bunun sonucunda insanlar arasında doğan eşitsizlikleri olumlamak ve toplumun organik karakterini kabul etmek.

9. Mevcut dünyanın yıkımına katılmak, gözlerini gelmekte olan dünyaya çevirmek.

10. Gelmekte olan dünyayı, yalnızca ulaşılması imkânsız olmakla kalmayıp tiksinti verici de olan nihai mutluluk açısından değil, şimdinin gerçekliğinden yola çıkarak ele almak.

11. Tüm gücün temeli oldukları ölçüde şiddetin değerini ve çatışma istencini olumlamak.

Georges Bataille, Oeuvres complètes, Tome II: Écrits posthumes, 1922-1940 (Paris: Gallimard, 1970) s. 273.