Germaine Dulac (1882-1942)
Germaine Dulac, bugün kimi eleştirmenler tarafından sinema tarihindeki ilk sürrealist filmin yönetmeni olarak tanımlanıyor. Dulac, 30’dan fazla film çekmiş olmasının yanı sıra sinema kuramı üzerine önemli metinler kaleme almış, 1930’larda Fransa’nın önemli yapım şirketlerinden Gaumont-Franco-Films-Aubert’de çalışmıştır. Senaryosunu Antonin Artaud’nun yazdığı Deniz Kabuğu ve Rahip filmini ise (video en altta), Luis Buñuel’in Endülüs Köpeği (1929) ve Altın Çağ (1930) filmlerinden önce, 1928’de tamamlamıştır.
Germaine Dulac, Gülümseyen Madame Beudet filminden, 1923.
Ancak Deniz Kabuğu ve Rahip filminin ilk gösterimi, Paris’te avangard sinemaya ev sahipliği eden meşhur Studio des Ursulines’in tarihine “1928 skandalı” olarak geçer. Olayın detayları şaibelidir. Bazı yorumlara göre skandalın müsebbibi Antonin Artaud’dur. Senaryoyu yazan Artaud’nun aslında rahip başrolünü de oynaması düşünülmüştür, ama o sırada Carl Dreyer’in Jeanne d’Arc’ın Çilesi adlı filminde bir keşişi canlandırdığı için Dulac onun yerine başka bir aktörü seçmiştir. Kimilerine göre Artaud, bu "silik" aktörün senaryoya hiç uygun olmadığını düşündüğü için film başlar başlamaz kalabalık arasından bağırarak Dulac’a hakaret eder ve salondan çıkarılır.
Antonin Artaud, Dreyer’in Jeanne d’Arc’ın Çilesi filminde, 1927.
Kimine göre ise Dulac’a hakaret edip bağıran kişi André Breton’dur. Artaud’nun salonda bile bulunmadığını, veya sürrealistlerin gösterime sırf Dulac’a saldırmak için geldiğini iddia edenler de vardır. Fakat her ne yaşandıysa, kesin olan bir şey vardır: O akşamın programındaki diğer bütün filmler alkışlar eşliğinde izlenirken, Deniz Kabuğu ve Rahip yazısı perdede belirdiği anda sürrealistler arasından bir grup filme ve yönetmenine hakaretler yağdırmaya başlamış, yönetmeni savunmak isteyenlerle aralarında çıkan kavga yüzünden film o gün gösterilememiştir. [DY]
www.anothergaze.com