Eski Beşler Sucuk fabrikası arazisinde DKY on projesi. www.dkyinsaat.com
Bu çalışma sanayi kentlerinin sektörel yapısında ortaya çıkan sanayisizleşme sürecini ele almaktadır. Bu sürecin altında yatan temel neden, sermayenin daha fazla kar etme hedefiyle mekandaki hareketliliğidir. Sanayisizleşmenin gözlendiği kentlerde sanayi sektörü üretim birimlerini kent dışına çıkartmaktadır. Bu durum farklı örneklerde kimi zaman kent ekonomisinin çöküşünü ve sosyal sorunları beraberinde getirmiş, kimi zaman da eski sanayi alanlarında yaratılan rant nedeniyle kentlerin karakterini değiştiren bir etkiye sahip olmuştur. Sanayisizleşme sürecinin nedenleri teknolojik gelişmeler, küreselleşme ve sanayi yer seçimi teorileriyle açıklanmakla birlikte, rant ve çevrimler arasındaki sermaye aktarımlarıyla da ilişkilendirilmektedir. Bu çalışmada, İstanbul kentinin 1950'li yıllardan beri önemli sanayi bölgelerinden birisi olan Kağıthane yerleşmesinin sanayisizleşme süreci ele alınmıştır. 1980'li yıllardan itibaren İstanbul'un sanayisizleştirilmesi merkezi ve yerel yönetimlerin kentsel politikalarından birisi olmuştur. Fakat kentte sanayi sektörünün ağırlığı beklenen ölçüde azalmamıştır. 2000'li yılların sonunda merkezi ve yerel yönetimlerin de yön vermesi ile bazı bölgelerde sanayi tesislerinin kapandığı ve kentin dışına çıkmaya başladığı görülür. Kağıthane yerleşmesinde de gözlenen bu süreç, farklı aktörlerin içerisinde bulunduğu bir mekansal koalisyon örneğini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın ana ekseni mekan üzerinden kurulan bu koalisyonları incelemektir. Çalışmada dönemsel bir değerlendirme yapılarak Kağıthane'nin sanayileşmeye başladığı 1950'li yıllardan günümüze kadar değişen mekansal, sosyal, ekonomik ve politik özellikleri ele alınmıştır. Bu dönemsel yaklaşım, ortaya çıkmış olan dönüşüm sürecinin temelinde yatan dinamikleri açılamamızda yardımcı olmaktadır. Ele alınan her dönemin siyasal yapısı ve koalisyona katılan aktörleri farklılaşsa da mekansal koalisyonların toprak mülkiyeti ve rant üzerinden kurulduğu görülmektedir. Bu doğrultuda yerleşmenin kentleşmesi sürecinde sanayi yapısı yanı sıra gecekondu ve konut gelişimi konuları da önemli birer araştırma konusu olmuştur.
Yazar: Hatice Kurşuncu
Danışman: Prof. Dr. Hatice Kurtuluş
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2020
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Görsel sonradan eklendi. Tamamını okumak için bkz. sanayisizleşme.pdf