Paris Dünya Fuarı
Şener Özmen, İstanbul Bienali
Bu çalışma, liberalizm ve neoliberalizm çağlarında dünyayı temsil etme biçimlerine dair tarihsel bir perspektif sunmayı amaçlıyor ve bu iki dönemde ortaya çıkan iki sergi modeline odaklanıyor: Geç 19. yüzyılın dünya sergileri ve geç 20. yüzyılın çağdaş sanat bienalleri. Görkemli sergi formları olarak bu iki model, ekonomik gelişmenin zirve yaptığı dikkate değer dönemlerde ortaya çıkmış veya yaygınlaşmıştır. Dünya sergileri imparatorluklar ve sömürgeler üzerine kurulu bir dünya düzeninin temsilini sunarken, dünyadaki çağdaş sanat bienallerinin sayısı 1980'lerde, düzenleyici temel birimin çokkültürlü, rekabetçi kent olduğu değişen neoliberal dünya düzeniyle beraber ciddi bir artış kaydetmiştir.
Bu çalışma, iki sergi biçimi arasında anakronistik bir karşılaştırma veya sergi yapma pratiğiyle ilgili sanat tarihsel bir perspektif sunmayı hedeflemiyor. Tez, daha ziyade, bu iki sergi modelinin paralel okumasının, toplumsal ve ekonomik yeniden düzenlemeden geçen bu iki dönüm noktasının temsiliyet diyagramlarını incelemek için farklı bir kavrayış arzeden bir temel sunduğu fikrinden yola çıkıyor.
Dünya sergileri bilim ve üretim teknolojilerindeki gelişmeleri sunan, insan faaliyetlerinin ilk defa daha önce olmadığı kadar doğrudan bir biçimde kültür adı altında sergilendiği temsilî dünya resimleriydi. Dünya sergileri çağı aynı zamanda dünya resmi çağıydı: Bu resmin metaforik olarak geleneksel pentürü temsil ettiği düşünülebilir. Öte yandan, bienallerin çizdiği dünya resmi metaforik olarak çağdaş sanatın kendisi gibi görülebilir: Evrensel sanat ve demokratikleşme bütünlüğünü temsil etmek üzere teşhir edilen çeşitlilik, demokrasi ve özdüşünümselliğin eskisi kadar elle tutulamayan, çok katmanlı, parçalanmış, karmaşık ve geçici bir enstalasyonu.[1]
Tezin yazarı: İlkay Baliç Ayvaz
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Biray Kolluoğlu
Yer Bilgisi: Boğaziçi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Bölümü / Sosyoloji Anabilim Dalı / Sosyoloji Bilim Dalı
Türü: Yüksek Lisans
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır.