Günümüzde sergiler, giderek, sanat eserlerini sergilemek için değil, bir sanat eseri olarak sergiyi sergilemek için düzenleniyor. Harald Szeeman’ın yönettiği Documenta ekibi de, (sanat eserlerini) sergiliyor ve kendini (eleştirmenlere) teşhir ediyor.
Burada sunulan eserler, her bölümü (salonu) başlı başına bir kompozisyon olarak kuran tablonun içinde titizlikle seçilmiş birer renk dokunuşu.
Bu renklerin bir düzeni bile var, ve içinde serildikleri/sunuldukları bölümün (seçmenin) önceden çizilmiş tasarımına göre tanımlanıp düzenleniyorlar.
Bu bölümler de (kısırlaştırmalar da), sergiyi bir bütün olarak oluşturan tablonun içinde titizlikle seçilmiş birer “renk dokunuşu” ve ancak küratörün kanatları altına girdiklerinde görünür olabiliyorlar – o küratör ki, sanat eserleri için hazırladığı vitrin/perde sayesinde sanatı her yerde aynı kılarak yeniden bütünleştiriyor.
Çelişkileri üstlenen de, perdeleyen de küratör.
O zaman, serginin kendini kendi konusu olarak, konusunu da bir sanat eseri olarak ortaya koyduğu bir gerçektir. Sergi, sanatın, üzerine düşen rolü oynayıp içinde boğulduğu “değer biçici mahfaza”dır, çünkü sanat eseri daha düne kadar müze sayesinde görünür olduysa da, şimdi müzenin bir tablo olarak hayatta kalmasına hizmet eden dekoratif bir ıvır zıvırdan ibaret – yaratıcısı bizzat küratör olan bir tablo bu.
Sanatçı ise, eseriyle birlikte bu tuzağa atlayıp duruyor, çünkü sanatsal faaliyetin doğası gereği iktidardan yoksun olan sanatçı ile eserinin, sergileme işini başka birine –küratöre– bırakmaktan başka çaresi yok.
İşte, bir sanat tablosu olarak, sanat sergisinin sınırı olarak sergi böyle ortaya çıkıyor.
Onun içindir ki, sanatın korunma amacıyla kendi kendine koyduğu sınırlar, sanatı taklit ederek onun aleyhine dönüyor ve sanatın sınırlarının sağlamış olduğu sığınak onun gerekçesi, gerçekliği ve mezarı olarak beliriyor.
Şubat 1972
Daniel Buren, Jasper Johns'un Documenta 5'te sergilenen "Bayrak" adlı eserinin önünde. "Bayrak"ın arkasında, Buren'in Documenta 5'te hem fon olarak kullanılan hem de eser olarak sergilenen şeritleri görülüyor
İngilizce çeviri: www.e-flux.com
Aynı metnin 1992 tarihli versiyonu: www.frieze.com
Fransızca orijinali: www.danielburen.com
Fotoğraflar: catalogue.danielburen.com