/ Sanat-Özgürlük / Kökler

Thamsanqa “Thami” Mnyele (1948-1985), Botsvana’daki sürgün Güney Afrikalı sanatçıların kurduğu Medu Sanat Topluluğu’nun grafik sanatlar biriminin başkanıydı. Botsvana’ya sürgüne gitmeden önce, Johannesburg’da Fikile Magadlela ve Bill Ainslie gibi sanatçılarla çalıştı; 1971’de Molefe Pheto tarafından kurulan “Siyah Mihloti” tiyatro kolektifine katıldı. 1976’da, Steve Biko’nun öncülüğündeki Siyah Bilinci hareketinin ırk temelli ideolojisinden uzaklaşarak Afrika Ulusal Kongresi’ne üye oldu ve 1979’da Botsvana’ya gitti. 1982’de Botsvana’nın Gaborone kentinde yüzlerce sanatçı ve yazarın katıldığı “Kültür ve Direniş” festivalini düzenledi. ANC’nin silahlı kanadı MK’ye katılarak Angola’da gerilla eğitimi aldı. 14 Haziran 1985’te, Gaborone kentindeki evinin önünde, Güney Afrika komandoları tarafından vurularak öldürüldü. (Aşağıdaki pasajla birlikte kaynak: John Peffer, Art and the End of Apartheid [University of Minnesota Press, 2009] s. 81)

 

Medu Sanat Topluluğu üyeleri, serigrafi çalışması sırasında, 1979. Tim Williams, Bachana Wa Mokwena, Wally Serote, Sergio-Albio González, Thami Mnyele. Foto: Teresa Devant. Kaynak: www.moma.org

 

Geleneksel sanata egemen olan ilke, yani sanatın bir işlevi olması gerektiği ilkesi, bugün de geçerlidir: bir gösteri yürüyüşünde söylenen şarkı, sandalye işlevi gören bir heykel, IsiNdebele dilini konuşan toplulukların olağanüstü süslemelere sahip evleri... Sanat, konusunu, insanların yaşamlarını sürdürdüğü canlı ortam içindeki gerçek etkinliklerden devşirir; sanatın kaynağı da, en büyük işlevi de budur. Hatta, görsel imgeleri oluşturma eyleminin, sanatçı farkında olsa da olmasa da, içinde bulunduğu topluluktan beslendiğini söyleyebiliriz – sanatın izleyicisi olacak, veya olması gereken topluluk da budur.

sanat/özgürlük, Medu sanat kolektifi