Le Corbusier, Unité d'Habitation, Marsilya, 1952. Fotoğraf: Paul Kozlowski, 1997.
Nejat Ersin, Cinnah 19, Ankara, 1957. Kaynak: Ali Cengizkan, “Kurgu/İnşaat/Yaşantı: Cinnah 19”.
Bu tezin amacı, Marshall Planı’nın finansal ve teknik yardım programları ve buna eşlik eden Birleşmiş Milletler pratiği bağlamında Türkiye’de Amerikanlaşmanın ideolojik, politik, ekonomik, kültürel ve kurumsal programlaştırılması ile ilişkili olarak işçi konutu sorununun emek, yer, yapı ve barınma ölçeklerinde oluşumunu çözümlemektir.
Marshall Planı’nın tüm Marshall Planı ülkelerinde olduğu gibi çalışma ilişkilerine gösterdiği özel ilgi dolayısıyla Türkiye’de kurumsal ve toplumsal ölçekte işçi konutu üretiminde ve mimarlık kültüründe etkinlikte bulunduğu önermesi üzerine, Türkiye’de planlamadan uygulamaya işçi konutu üretimi ve mimarlık kültürü kapsamında planın ideolojik ve söylemsel programı incelenecektir.
Bu bağlamda, işçi konutu sorununun işçi sınıfının habitus’unu ve yaşam çevresini kapsayacak biçimde çalışmadan barınmaya 1946 ve 1962 yılları arasında Türkiye’deki oluşumu, Marshall Planı’nın işçi konutu üzerine uluslararası programı ve temaları bağlamında incelenecektir. Bu oluşum, rasyonelleştirme ve verimliliğe dayalı ekonomik planlamaya, bölgeleme ilkesi ve fiziksel planlama temelinde bölge planlamasına, kentsel dönüşüme dayalı kent planlamasına, bahçe-banliyö paradigmasına bağlı olarak mahalle planlamasına ve Marshall Planı’nın tesis ettiği demokrasi, işbirliği ve kendine yardım söylemi adına mahalli planlamaya ilişkin olarak incelenecektir.
Bu çerçevede, söz konusu dönem bağlamında işçi konutu sorununun emek, yer, yapı ve barınma ölçeklerinde oluşumuna ilişkin ideolojik zemini ve söylemsel oluşumları aydınlatmak ve Türkiye’de işçi konutu üretim biçimindeki paradigmatik değişim ya da sürekliliği, iki savaş arası dönemdeki devlet destekli model ve Marshall Planı’nın takdimiyle teşvik edilen kendine yardım modeli kıyaslamasıyla sorgulamak bu tezin temel hedefleridir.
Yazar: Sıla Karataş Başoğlu
Danışman: Prof. Dr. Ali Cengizkan
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı
Türü: Yüksek Lisans
Yılı: 2015
Dili: İngilizce
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Görseller tezden alındı.