Direnİstanbul, 11. İstanbul Bienali protestosu, 2009.
Bu tez, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra Türkiye’nin toplumsal ve siyasal değişimi de göz önüne alınarak protest sanatın örnekleriyle beraber uygulanış biçimlerinin incelenmesini kapsamaktadır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde, protest kavramının anlamı ve kullanımı doğrultusunda sanata yaklaşımlar ele alınmaktadır. Dünya sanat tarihinden kronolojik bir inceleme doğrultusunda, protest sanatın gelişim süreçlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde, darbenin sonuçları üzerinde durulmuştur. 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle toplumun köklü değişikliklere uğradığı ve bu değişikliklerin yaşamın her alanına sıçradığı görülmektedir. Ülkede yaşanan darbeden sonra sanatçıların, etnik kimlikler, aidiyet, birey, göç, sınıfsal farklılıklar, ötekileştirme, kitle tüketim kültürü gibi konular ve güncel yaşam dinamikleri ile etkileşime girdikleri görülür. Bu yeni deneyimin, Türkiye çağdaş sanat ortamını geliştirmesinin yanında sanatı kurumsallaştırdığı konusu da ele alınmıştır.
Araştırmanın üçüncü bölümünde, 1990'lardan günümüze uzanan sürecin Türkiye'de modern sanat ve çağdaş sanat ayrımının belirginleştiği ve çağdaş sanatçıların arttığı bir dönem olduğu üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Türkiye çağdaş sanat ortamının uluslararası sanat ortamına eklemlenme çabaları ve farklı biçimlerde üretilmiş sergi örnekleri incelenmiştir. 2000'li yıllarda ise sanat alanının sermaye tarafından ele geçirilmesine karşı sanatçıların direnişe geçtiği ve galeriler dışında alternatif bir alan yaratma çabalarının olduğu görülmektedir. Araştırma, bu bağlamda, protest sanatın kamusal alana çıkma gerekçelerini, hayatla buluşmasını ve farklı üretim biçimlerini ortaya koymaktadır. Sanatçının, kolektif ve inisiyatiflerle işbirliği içerisinde kamusal alanda projeler, yayınlar, sergiler üreterek, uluslararası ağların içinde yer aldığı ve kamusal alana çıktığı görülmüştür.[1]
Yazar: Sinem Pehlivan
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Lütfiye Bozdağ
Yer Bilgisi: İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı
Türü: Yüksek Lisans
Yılı: 2016