“Charivari”, Roman de Fauvel’den, 1300
Rönesans döneminde yeniden keşfedilmiş olan Roma dönemi süslemelerinden adını alan grotesk biçim, uyumsuz olan formların yeni bir form oluşturmak için bir araya getirilmesidir. Bütün kültürlere ait mitolojilerde rastlanan insan hayvan karışımı tanrılar ve yaratıklar grotesk beden biçimi oluşturmanın kültürel altyapıya işleyen bir yönelim olduğunun kanıtıdır. Bu yönelim sanat tarihi boyunca, değişen sosyal ve kültürel şartların da etkisiyle, her dönem kendini farklı biçimlerde göstermiştir. Rönesans döneminde üretilen eserlerde metaforik anlamları iletmede araç halinde iken, Modern sanatta grotesk beden imgesi, dönemin ruhuna uygun şekilde, sanatçının yozlaşma, çöküş ve yabancılaşma duygularının beden üzerine dışavurumu haline gelmiştir. Postmodern dönemle birlikte sanatçılar, ifade araçlarını şok edici malzemelere ve yöntemlere doğru geliştirmiş ve izleyici deneyimi odaklı bir anlayış ortaya çıkmıştır. Günümüze kadar gelen süreçte sanatta grotesk beden, sınırlara ve tabulara zarar vermek hatta yıkmak üzere yola çıkan sanatçıların en önemli ifade yöntemlerinden biri haline gelmiştir.
Grotesk bedenin sanattaki tasvirlerini ve sanatçıları grotesk imgeye yönlendiren sebepleri ortaya koymak için yapılan bu tez çalışmasının ilk bölümünde, grotesk kavramının kökeni, tarihsel süreç içerisinde değişen tanımlamaları üzerinde durularak, kavramla bağlantısı olan çeşitli kuramcılara ait, felsefik ve psikolojik kavramlar ele alınmıştır. Bedenin kategorilere ayrılarak incelendiği ikinci bölümde sağlıklı, güzel ve normal olarak görülen bedenden yola çıkılarak bedeni grotesk tanımına yaklaştıran, normaldışı görülen ucube beden anlayışı üzerinde durulmuştur. Sanatsal üretimin ilk ilham kaynağı olarak görülebilecek dinler ve mitolojilerde rastlanan grotesk canlılar ve bunların sanattaki temsillerinin araştırıldığı üçüncü bölümden sonra, dördüncü, beşinci ve altıncı bölümde, Rönesans’tan günümüze kadar gelen süreç boyunca sanat tarihinde grotesk beden imgesinin geçirdiği dönüşümler, örnek olarak alınan sanatçılar ve sanat eserleri üzerinden incelenmiştir.
Yazar: Hatice Doğan
Danışman: Prof. Mehmet Kavukçu
Yer Bilgisi: Atatürk Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Resim Ana Sanat Dalı
Türü: Sanatta Yeterlilik
Yılı: 2018
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Görseller tezden alındı. Tamamını okumak için bkz.