Tiziano, Perseus ve Andromeda, 1554-1556.
Bu tez çalışmasında Aristoteles'in Poetika adlı eserinde söz ettiği katharsis doktrini üzerinden sanat yapıtları ele alınacaktır. Filozofun tragedya tanımı içerisinde söz ettiği fakat ileri bir açıklama getirmediği katharsis kavramı, yüzyıllar içerisinde çok sayıda farklı argümana ilham kaynağı olmuştur. Bu argümanlar dört ana başlık altında toplanabilir: İzleyicinin acıma ve korku deneyiminde aşırılık ve yoksunluk arasında uygun ifadeye ulaştığı ahlaki bir arındırma biçimi; patolojik acıma ve korku duygularının izleyiciden arındırıldığı tıbbi anlamda bir arındırma biçimi; kahramanın trajik eyleminin ahlaki kirliliğinin oyun esnasında arıtıldığı yapısal bir biçim; evrensel bir anlayışla izleyicinin, tasvir edilen acınası ve korku veren olayları kavradığı entelektüel bir aydınlanma biçimi. Çalışmanın amacı, dört başlık altında sınıflandırılan bu yaklaşımlar ile seçilen sanat yapıtlarının ne denli örtüştüğünü ortaya koymaktır.
Tez çalışması iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Ayn Rand tarafından "Batı Uygarlığı”nın tüm yükünü omuzlarında taşıyan “felsefi bir atlas" olarak tanımlanan Aristoteles ve eserleri tanıtıldıktan sonra Poetika’ya, içerisinde geçen kavramlara yönelik derinlemesine bir bakış sunulacak, akabinde katharsis argümanlarının gelişimi tarihsel ve kuramsal olarak incelenecektir. İkinci bölümde dört başlık altında değerlendirilen argümanlar izleğinde Tiziano ve 1554-1562 yılları arasında yaptığı Danaë, Venüs ve Adonis (her ikisi de Prado'da), Perseus ve Andromeda (Londra, Wallace Koleksiyonu'nda) Diana ve Actaeon, Diana ve Callisto (her ikisi de Edinburgh, İskoçya Ulusal Galeri'de), ve Europa'nın Kaçırılması (Boston, Isabella Stewart Gardner Müzesi'nde) adlı yapıtlarından oluşan Poesie dizisi, Poussin ve Aşdod'da Veba adlı yapıtı, Alfredo Jaar ve Görüntülerin Matemi (2002) adlı düzenlemesi ve son olarak da Michael Haneke ve Ölümcül Oyunlar (1997/2007) adlı sinema filmi ele alınacaktır.[1]
Yazar: Nurtaç Akpınar
Danışman: Prof. Dr. Uşun Tükel
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Anabilim Dalı / Sanat Tarihi Bilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2017
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır. Teze erişim 07.08.2020 tarihine kadar yazar tarafından kısıtlanmıştır.