Emek Sineması’nın yıkımına karşı protesto, 14 Nisan 2013. Fotoğraf: Muhsin Akgün.
2000’li yıllar boyunca tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de politikanın yeni biçimleri tartışılmakta, politik eylemin estetik nitelikleri giderek daha önemli bir inceleme alanına dönüşmektedir. Bu tez çalışması duyusal paylaşıma dayanan topluluklar ya da başka bir deyişle estetik kolektiviteler üretme potansiyeli taşıyan politik eylemleri ele almaktadır.
Tez boyunca estetik kavramı, kolektif pratikler içerisinde şekillenen duyusal, bedensel, algısal deneyim olarak ele alınmakta, kurumsallaşmış sanat pratikleri konumuz dışında kalmaktadır. Tezin sahasını oluşturan örnekler, estetiğin sanat alanı dışında, algılanır dünyayı politik olarak dönüştürme, yeni kolektiviteler oluşma potansiyeli taşıdığı mekânları ve zamanları üretmektedir. Dolayısıyla tez içerisinde politika da, bir yönetim bilimi olarak değil, insanlar arasında ortaklık olasılığı kuran eylemler bütünü olarak kabul edilmektedir.
Bu tezde, İstanbul’da 2000’li yıllar özelinde; estetik ve politika arasında kurulmuş bağlantılar tartışılırken, Jacques Rancière’in teorisinden faydalanılarak tarihselleştirilen estetik politik eylem ve estetik kolektivite kavramları kullanılmaktadır. Tez boyunca egemen temsil ilişkilerinde kendilerine yer bulamayan insanların, mekânın düzenlenmesinde ve zamanın paylaşımında yarattıkları değişikliklerle ve ürettikleri imgelerle oluşturdukları heterojen ve çoğul nitelikli duyusal ortaklıklar estetik kolektivite olarak ele alınmaktadır. Söz konusu duyusal ortaklıkların oluşumunu mümkün kılan estetik politik eylemler üç farklı örnek üzerinden değerlendirilmektedir. Tarihî sinemanın yıkımına karşı başlayan ve yıkımdan sonra da devam eden Emek Sineması savunması, Gezi Parkı’nın yerine Topçu Kışlası’nın inşa edilmesi projesine karşı başlayıp tüm ülkeye yayılan eylemler ve fabrika işgalinden, patronsuz üretime evrilen Özgür Kazova Kooperatifi deneyimi tezin sahalarını oluşturmaktadır. Birbirinden farklı bu üç örnek, seçilen ve geliştirilen kavramsal araçların olanaklarını ve sınırlılıklarını ölçebilmek adına zengin bir araştırma fırsatı sunmaktadır. Örneklerin her biri estetik kolektivitenin zamansal, mekânsal ve imgesel üretimi başlıkları altında incelenmiştir. Yapılan çalışmalar sırasında Emek savunması örneğinde mekân, Gezi eylemlerinde imge, Özgür Kazova’da zaman ön plana çıkmıştır. Sahanın çok boyutlu yapısı metodolojik çeşitliliği de beraberinde getirmiştir. Sosyal medyada, basında, bloglarda, internet sitelerinde, sokakta ve gündelik dilde birikmiş imgeler, duvar yazıları, derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemler sırasında derlenen bilgiler çalışmanın kaynağını oluşturmuştur.
Yazar: Nermin Ezgi Bakçay
Danışman: Doç. Dr. Begüm Özden Fırat
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Anabilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2019
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Görsel, e-skop tarafından eklendi. Tamamını okumak için bkz. estetik_politik.pdf