Meral Ekincioğlu tarafından 2011 yılında tamamlanan 1960'lardan 2000'e Tekeli-Sisa Mimarlık Pratiği: Modern Türkiye'de Tasarım Mimarinin Profesyonel Rolünün İnşası başlıklı doktora tezinin ortaya koyduğu problem, modern Türk mimarlığı tarihyazımında, tasarım pratiği yapan mimarın profesyonel rolünün belirişi ve bu durumun ortaya koyduğu potansiyeller ile kritik konuların göz ardı edildiği üzerinedir. Ülkede, 1950’li yıllarda kurulmuş olan tasarıma odaklı büroların birçoğunun yaşamına devam edemediği ve bugünün Türkiyesi’ndeyse türbülansa açık bir ekonomik yapı olduğu dikkate alınırsa, konuya bilimsel platformda dikkat çekme ve incelemenin zamanı geldiği ileri sürülebilir.
Modern Türk Mimarlığı üzerine olan tarihyazımında ağırlıklı olan eğilim, tasarım pratiği yapan mimarı tekil yaratıcı bir birey olarak ele alma yönündeyken; işveren başta olmak üzere pratiğin sürecini, sosyal bağlamını ve özel sektörde nasıl konumlandığını detaylandırmaktan uzaktır. Türkiye’deki akademik dünyaya bu anlamda eleştiri getiren doktora tezinde yazar, araştırma problemini 1954 yılında İstanbul’da kurulmuş olan ve hâlâ özel sektörde tasarım pratiğine devam eden Tekeli-Sisa Mimarlık Ortaklığı yoluyla incelemiştir.
Doktora tezinde yazar, araştırma problemi ve hipotezini detaylandırdıktan sonra, tasarım pratiği yapan mimarın profesyonelleşmesi ile ilgili bir teorik çerçeve çizmekte ve literatür incelemesini aktarmaktadır. Bunların ardından, araştırma problemini ve hipotezini analiz edebilmek amacıyla, Tekeli-Sisa mimarlık pratiğinin ürünü olan Chrysler Kamyon Montaj Fabrikası (1963-1964), Lassa Lastik Fabrikası (1975-1977), İstanbul-Zincirlikuyu’da banka ve büro yapı grubu (1976-1999) ve Metrocity Alışveriş, Büro ve Konut Grubu (1994-2003), pratiğin süreci ve sosyal bağlamı dikkate alınarak, kronolojik bir sıra izlenerek incelenmiştir. Bu yapı ve yapı gruplarının seçimindeki temel etkenlerin başında, özel sektördeki büyük ölçekli işveren profilindeki değişimleri ve bu değişimlerin tasarım yapan mimarın pratiği üzerindeki etkisini izleme isteği gelir. İlgili araştırma probleminin, tasarım yapan mimarın perspektifinden incelendiği ayrıca vurgulanmalıdır. Tezin bulguları Türkiye’deki diğer tasarıma odaklı mimari bürolar için genellenemez. Fakat Tekeli-Sisa mimarlık pratiği üzerine olan bu akademik inceleme, aynı alandaki gelecek çalışmalar için bazı faydalı ipuçları sağlayabilir.
Tezin özgün adı: Tekeli-Sisa Architectural Practice from the 1960s to 2000: Construction of the Design Architect’s Professional Role in Modern Turkey
Tezin yazarı: Meral Ekincioğlu
Danışman: Arda İnceoğlu
Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi - Fen Bilimleri Enstitüsü - Mimarlık Anabilim Dalı
Türü: Doktora Tezi
Yılı: 2011
Sayfa Sayısı: 201