Vasıf Kortun’un da katıldığı Full Art Prize jüri değerlendirme toplantısı
“Fossil Funds Free” kültür-sanat kurumlarına ve sanatçılara çağrı yaparak fosil yakıt üreten şirket fonlarını kullanmayı reddetmelerini istiyor. Aralarında sanat işletmelerine karşı protestolarıyla bilinen sanatçı Hans Haacke, eleştirel sanat tarihçisi ve küratör Gavin Grindon ve “Artwash: Big Oil and the Arts” kitabının yazarı Mel Evans’ın da olduğu imzacıların sayısı 300’ü geçmiş durumda.
Platform London, Art not Oil Coalition, BP or not BP? tarafından desteklenen “Fossil Funds Free”, Tate müzeleri ile BP arasında 20 yıldan uzun süredir devam eden sponsorluk ilişkilerini protesto eden Liberate Tate (Tate Müzelerini Özgürleştir) hareketine dayanıyor. İlk protestolarını 28 Haziran 2010 tarihinde Tate-BP sponsorluk ilişkisinin 20. yılı dolayısıyla verilen partiyi basarak gerçekleştiren Liberate Tate, 2015 yılının başında mahkeme kararı ile Tate’i BP’den aldığı fonları açıklamak zorunda bırakmıştı.
Fosil yakıt üreten şirket fonlarına karşı imza veren kurumlar arasında Türkiye’den SALT, bireyler arasında ise Vasıf Kortun bulunuyor. SALT, 3 Ekim 2015 tarihinde Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklama ile petrol, kömür veya gaz şirketlerinden destek kabul etmeyeceğini duyurdu. Fakat beş yıldan uzun bir süredir devam eden mücadelenin sonunda ortaya çıkan “Fossil Funds Free”nin ilk imzacıları gibi görünen SALT ve Vasıf Kortun’un, fosil yakıt üreten şirketlerle ilişkileri hiç de iç açıcı değil.
2011 yılında Türkiye akaryakıt piyasasına giren Full Petrol şirketi, adından söz ettirebilmek için 2012 yılında 'Türkiye çağdaş sanatının gelişmesini ve daha ileri noktalara taşınabilmesini desteklemek' bahanesiyle, 40 yaş altı sanatçıların başvurularına açık bir yarışma olan “FULL Art Prize”ı düzenledi. "Türkiye'nin ilk çağdaş sanat ödülü" olarak lanse edilen yarışmanın jürisinde Full markasının sahibi olan AR Şirketler Grubu CEO’su Hüseyin Arslan, Evrim Altuğ, Gülsün Karamustafa, Bige Örer, Agah Uğur ve fosil yakıt fonlarına karşı imza veren Vasıf Kortun da bulunuyordu. Vasıf Kortun'un Full Petrol'le ilişkisi bireysel düzeyde kalmıyor, FULL Art Prize sanatçı konuşmalarının iki tanesi “ZULart Prize” mahlaslı anonim sanatçı grubunun Depo’daki protestoları sonrası SALT Galata’ya alınıyordu.
FULL Art Prize sanatçı konuşmaları tarih ve mekânları
FULL Art Prize sanatçı konuşmaları, 19 Haziran 2012 / SALT Galata
12 Haziran ve 19 Haziran 2012 tarihlerinde SALT Galata bir akaryakıt firması tarafından verilen çağdaş sanat ödülünün sanatçı konuşmalarına ev sahipliği yaparken, Liberate Tate üyeleri Tate Modern’i BP ile olan sponsorluk anlaşmalarını iptal etmesi için işgal planları yapıyordu. "Türkiye’nin ilk çağdaş sanat ödülü Full Art Prize” Kasım 2012’de sahiplerini bulurken, Full Petrol’un Mart 2013’te Rus petrol şirketi Lukoil'e devredilmesinden sonra yarışma “ilk” olmasının yanına “tek” seferlik olma özelliğini de ekliyordu.
SALT’ın 'çevre duyarlılığı' sadece “Fossil Funds Free” ile sınırlı kalmadı. Kurum geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada “2015 Paris İklim Konferansı paralelinde, herkesi çevre üzerindeki bireysel ve küresel etkileri sorgulamaya teşvik eden, iklim değişikliği odaklı bir program” başlatacağını duyurdu. İklim değişikliği karşısında müze ve kültür kurumlarının sorumluluklarının neler olduğunu sorgulayan program çerçevesinde 27 Kasım-4 Aralık tarihleri arasında SALT Beyoğlu’nda iklim değişikliği ile ilgili 8 belgesel gösterilecek.
Liberate Tate hareketinin doğuşuna sebep olan olaylardan biri BP’nin 2010’da Meksika Körfezi’nde yol açtığı petrol felaketiydi. 20 Haziran’da başlayan sızıntı, Liberate Tate’in ilk eylemini yaptığı tarih olan 28 Haziran’da hâlâ devam etmekteydi. Meksika Körfezi sızıntısından beri birçok çevre felaketi yaşandı. Bu konudaki son skandal, Volkswagen’in dünya çapında 11 milyon araca özel bir yazılım yükleyerek emisyon ölçümlerini olduğundan düşük göstermesinin ABD Çevre Koruma Müdürlüğü (EPA) tarafından belgelenmesi oldu. Petrolle çalışan tüm taşıtlar iklim değişikliği ve hava kirliliğine yol açarken, yıllar içinde çıkan kanunlarla emisyon değerleri düşürülmeye çalışılıyor. Volkswagen’in Türkiye distribütörü olan Doğuş Grubu, aynı zamanda egzoz emisyon ölçümü yapan tek yetkili kurum TüvTürk’ün de ortağı. Doğuş Grubu henüz bu skandalla ilgili detaylı açıklama yapmazken, “söz konusu durumdan etkilenen araçlar da dahil olmak üzere tüm araçları[nın] sürüş ve yol güvenliğine uygun olduğunu” belirtti.
Doğuş Marka Şeması – Volkswagen ve SALT (büyütmek için resmin üzerine tıklayınız)
Doğuş Grubu marka şeması altında, emisyon skandalına yol açan Volkswagen'le birlikte yer alan SALT'ın, son dönemde çevreci program ve etkinliklere hız verdiği gözlenirken, çağdaş sanata akaryakıt sponsorları ile “full destek” verenlerin şimdi aynı fonlara karşı imza vermesi, akıllarda soru işareti bırakıyor.