12 Mart Pazartesi sabahı, Louvre Müzesi’nin 19. yüzyıl başyapıtlarının sergilendiği en kalabalık salonlarından birini gezenlerin arasındaki on-on beş kişi, aniden art arda yere serildiler ve, tıpkı önünde bulundukları resimdeki cesetler gibi, hareketsiz yattılar. Resim, Théodore Géricault’nun bir deniz faciasının kurbanlarını tasvir eden ünlü tablosu Le Radeau de la méduse idi. Hepsi siyahlar giymiş bu insanlar ise Libérons le Louvre (Louvre’u Kurtaralım) adlı gruba dahildiler ve müzenin başta gelen sponsorlarından olan enerji devi Total’i protesto ediyorlardı. Resimdeki faciayı müze salonuna taşıyan eylemciler, yerde yatan bedenleriyle petrol şirketlerinin kurbanlarının temsilleriydi. Aralarından ikisi, şirketin çevreye ve yerli insanlara karşı işlediği suçları sayıp döktüler: “Zifte bulanan kumlar; kurutulan nehirler; çevreye yayılan sera gazları; tehdit edilen yerliler. Louvre, Total’i destekliyor!”[1] Kalabalık salon apar topar boşaltıldı. Eylem iki saat sürdü.
Paris merkezli kolektifin teatral performansına, Fransa’da Zéro Fossile başlıklı bir kampanyayı başlatan uluslararası örgüt 350.org destek olmuştu. Kolektif, Louvre’u fosil yakıtları üreten şirketlerle ortaklıklarını derhal sonlandırmaya çağıran bir metni internet üzerinden imzaya açtı. Louvre’un Total’le yaptığı anlaşmanın koşulları bilinmiyor. Ama şirketin müzenin birçok prestijli projesine katkıda bulunduğu ortada. 2004’te Galerie d’Apollon’un restorasyonu; 2012’de İslam Sanatı Bölümü’nün açılması; hemen ardından Paris’in 200 km kuzeyindeki Lens kentinde bir uydu müze oluşturulması gibi. Müze, şirket sponsorluklarına giderek daha fazla bel bağlayınca, “hamilik, bağış ve müze mekânlarının kullanımına dair bir etik tüzük” hazırlamıştı. Buna göre, “Louvre’un direktörü, gerekli gördüğünde, hamilerinin etkinliklerinin niteliğine ve bunların yaratacağı sorunlara dair bilgi edinmek; eğer kanundışı ya da Louvre’un imajına zarar verecek etkinlikleri varsa, sponsorluklarını geri çevirmekle yükümlü” kılınıyordu.[2] Louvre’daki eylemcilerden biri, müze Total’le yollarını ayırana kadar protestolarını sürdüreceklerini ilan etti: “Total’in bir yandan tüm dünyada insan hayatını ve ekosistemi tehlikeye sokmayı sürdürürken, bir yandan da sanata ve kültüre yatırım ve sponsorluk yaparak, şirkete fazilet cilası çekmesine müzenin aracı olması katiyen kabul edilemez. Böyle bir ortaklık, müzenin beyan ettiği kamusal misyonla ve ahlaki sorumlulukla bağdaşmaz”.[3]
Bu, bir yıl içinde Libérons le Louvre’un müzedeki beşinci eylemiydi. Geçen Mart ayında 40 kadar eylemci, Helenistik dönemin ünlü heykeli Kanatlı Zafer Tanrıçası’nın önündeki merdivenlere üzerlerinden çıkardıkları siyah ceketleri sererek, bir petrol sızıntısı simülasyonu yaratmışlardı. Mayıs’ta müzenin bir balkonundan aşağıya siyah kâğıttan yapılmış sığırcıklar salıverdiler. Ardından müzenin çim alanlarında piknik yaptılar. Eylül’de Avrupa Mirası Günü’nde bu kez I. M. Pei’in piramidini çevreleyen havuza siyah boya attılar: “Bizim mirasımız mı, yoksa Total’in imajı mı? Louvre Müzesi neyi koruyacağına karar vermeli”.[4]
Louvre Müzesi ne protestolar hakkında bir demeç yayınladı, ne de Total’le 20 yıldır süren sponsorluk anlaşması hakkında... [MY]
[2] Benzer bir tüzüğe sahip olan Tate’in BP sponsorluğunu sonlandırmasını isteyenler de taleplerini böyle bir maddeye dayandırıyordu. A.g.e.