İnşasına 2013 yılında başlanan Humboldt Forum, Almanya'nın kolonyal geçmişinin devamını temsil ettiği gerekçesiyle Coalition of Cultural Workers Against the Humboldt Forum (Humboldt Forum'a Karşı Kültür Emekçileri Koalisyonu) üyelerince 16 Aralık'ta protesto edildi. Açılışı defalarca ertelenen müze, Almanya'da devam eden COVID-19 kısıtlamaları kapsamında sanal bir açılış gerçekleştirdi.
Humboldt Forum adı altında açılan yapının kökleri 1443 yılında inşa edilen Berlin Şehir Sarayı’na dayanıyor. Alman İmparatorluğu’nun kurucu ailesi olan Hohenzollern Hanedanı’na ev sahipliği yapan saray, 1918 yılında Weimar Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla kraliyet ailesinin elinden çıkmış, yapının bir kısmı müzeye dönüştürülürken bir kısmı da resmî resepsiyon ve davetler için kullanılmaya devam etmişti. Nazi döneminde göz ardı edilen saray, İkinci Dünya Savaşı sırasında 3 ve 24 Şubat 1945 tarihlerinde Müttefik Devletler tarafından iki kere bombalanmış ve ağır hasar almıştı. Savaşın ardından Demokratik Almanya sınırları içinde kalan saray, Prusya milliyetçiliğini temsil ettiği gerekçesiyle yıkılmış ve yerine Doğu Almanya’nın ikonik yapılarından birine dönüşecek olan Palast der Republik (Cumhuriyet Sarayı) inşa edilmişti. Doğu Almanya’nın parlamento binası olarak hizmet veren bu yapı, 1990 yılında Almanya’nın yeniden birleşmesinden hemen sonra yapımı sırasında kullanılan asbest gerekçesiyle boşaltıldı. 2003 yılında asbest tamamen temizlendikten sonra Almanya federal hükümeti binanın yıkımına karar verdi. 2009 yılında tamamen yıkılan binanın yerine inşa edilmesi planlanan Humboldt Forum’un, Alman İmparatorluğu’nun temsili olan Berlin Şehir Sarayı’nın bir kopyası olması tartışmalara yol açtı. 2013 yılında yapımına başlanan yeni forum/eski saray, defalarca ertelenen açılışı ve 800 milyon avroyu aşan maliyetiyle Alman kamuoyunun gündeminden hiç düşmedi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında büyük ölçüde hasar gören Berlin Şehir Sarayı
8 Nisan tarihinde bina içinde devam eden çalışmalar sırasında çıkan yangın nedeniyle açılış tarihi bir kere daha ertelenen Humboldt Forum’un kapalı kaldığı her ay için yaklaşık 2 milyon avroluk maliyeti bulunmakta.[1] Kamu kaynaklarından karşılanan bu maliyet, Humboldt Forum’a Karşı Kültür Emekçileri Koalisyonu üyelerince yayınlanan bildiriyle eleştirildi. Nijerya hükümetinin, ülkelerinden çalınan Benin Bronzları’nın iadesi için yaptığı başvuru da protestonun hemen öncesinde Berlin yönetimi tarafından reddedilmişti.[2] Koalisyon üyeleri protesto sırasında yaptıkları açıklamada Humboldt Forum’a aktarılan fonların kesilmesini ve Berlin’in kültür kurumlarının, koleksiyonlarının ve programlarının sömürgeci zihniyetten arındırılmasını talep etti. 2017 yılında müzenin danışma kurulunda bulunan Fransız sanat tarihçisi Bénédicte Savoy, kurumun tavrını protesto etmek için istifa ederken, projeyi “dead on arrival” = “yolda ölmüş” olarak tanımlamıştı.[3] Protestolarını Savoy’un bu tanımıyla adlandıran sanat emekçileri, eylemlerine yakın gelecekte devam edeceklerini bildirirken; Berlin Belediye başkanı Michael Müller Humbold Forum’u Almanya’nın tarihteki ve dünyadaki yerini yansıtan bir yer olarak tanımlıyordu. Asya Sanatı Müzesi, Humboldt Üniversitesi, Berlin Şehir Müzesi ve Etnografya Müzesi koleksiyonuna ev sahipliği yapacak olan Humboldt Forum, ismini 18. yüzyıl filozofları olan Wilhelm von Humboldt ve Alexander von Humboldt’tan alıyor. Forum, 136 yıl önce sömürgeci Avrupalı liderlerin Afrika’yı parçalamak üzere biraraya geldiği Kral I. Wilhelm’in kişisel ikametgâhından birkaç cadde uzakta yer alıyor.[4]
Almanya’nın kolonyal geçmişinin temsili olan bu yapı, tartışmaların gölgesinde çevrimiçi olarak açılsa da, yakın gelecekte sanat kamuoyunun eleştirileriyle yüzleşmeye devam edecek.
Coalition of Cultural Workers Against Humboldt Forum