Volksbühne'yi (Halk Sahnesi) işgal eden eylemciler, geçtiğimiz Perşembe günü Tiyatro’nun yeni yöneticisi Chris Dercon’un şikâyeti üzerine emniyet güçleri tarafından zorla tahliye edildiler. 1890 yılından bu yana faaliyet gösteren ve Berlin’in en önemli avangard sahnelerinden biri olan Volksbühne, 22 Eylül günü Staub zu Glitzer (Tozdan Parıltıya) adlı eylem grubu tarafından işgal edilmişti.
İşgal eylemi, bu yıl Frank Castrof’un yerine Tiyatro’nun yönetimine getirilen Chris Dercon’a yönelik protesto eylemlerinden sonuncusuydu. Staub zu Glitzer grubu, Berlin’de süregiden mutenalaştırmanın yanı sıra Volksbühne’de yeni yönetici eliyle yürütülmesinden endişe ettikleri soylulaştırma operasyonunu protesto etmek amacıyla işgal eylemini başlatmışlardı. Eylemi üç aya yaymayı planlayan grup, bu süre zarfında ücretsiz gösterilerin gerçekleştirileceği bir “Halk Sahnesi”, bir “mutenalaştırma karşıtı merkez” ve bir de “evsizler parlamentosu” kurmayı planlıyordu.
Fakat, Dercon, Staub zu Glitzer mensupları, ve taraflar arasındaki gerilimi yumuşatmayı hedefleyen Berlin Kültür Politikası senatörü Klaus Lederer arasındaki müzakerelerin sonuçsuz kalması üzerine Dercon, eylemciler hakkında suç duyurusunda bulunarak emniyet güçlerini harekete geçmeye çağırdı. Hyperallergic’in haberine göre, Tiyatro yönetimi Staub zu Glitzer grubunun temel talebini –hiyerarşik yönetim yapısının terk edilerek kolektif bir çalışma modeli benimsenmesi– “kabul edilemez” bularak müzakereleri sonlandırdı. Dercon ve program yöneticisi Marietta Piekenbrock ise, eylemcilerin dert edindikleri toplumsal meseleleri kesinlikle önemli bulduklarını, fakat “gece gündüz demeden süren etkinlik ve partilerin” provaları aksattığını belirtti.
Altı yıl boyunca Tate Modern’in direktörlüğünü yapan Chris Dercon’un, Frank Castrof’un yerine Volksbühne’nin yönetimine getirilmesi tiyatro çalışanlarının tepkisiyle karşılanmıştı. Pek çok önemli yönetmen ve oyuncu Volksbühne’den ayrılmış, geriye kalan çalışanların çoğu ise bir açık mektup yayınlayarak Dercon’un tayinini, “küreselleşmiş mutabakat kültürüne” geçişi temsil eden “geri dönüşsüz bir kırılma ânı” olarak tarif etmişti.
Volksbühne, 1890 yılında, sanatı işçi sınıfıyla buluşturmak amacıyla kurulmuştu; tiyatronun sanatsal üretiminde kültür işçileri kadar beden işçileri de söz sahibi olacaktı. Tiyatro, bugüne kadar genel ilkelerinden taviz vermeden faaliyetini sürdürdü. 25 yıl boyunca tiyatronun yöneticiliğini yapan Frank Castrof da cesur ve deneysel yapımlarla Volksbühne’ye Avrupa’nın sanat ortamında ayrıcalıklı bir yer kazandırdı.
Dercon’a yönelik tepkilerin ardında Tiyatro’nun tarihsel kimliğinin kökünün kazılacağı korkusu yatıyor. Tate Modern’deki icraatlarıyla yıldızı parlayan Dercon’un seyirci çekmeye yönelik daha şaşaalı performanslara öncelik vereceği; eleştirelliğin dozunu azaltarak daha ticari bir program izleyeceği düşünülüyor. Dercon’un tiyatroyla hiçbir alakasının olmaması ise endişeleri artırıyor.
Dercon’un son icraatı, kaygıları iyice güçlendirdi. Staub zu Glitzer mensuplarının emniyet güçleri tarafından zorla binadan çıkarılması üzerine sosyal medyada tepkiler çığ gibi büyürken, Berlinli kültür işçileri gruba destek amaçlı bir açık mektup yayınladı. Ivor Stodolsky adlı bir kullanıcı Dercon’u şu sözlerle eleştirdi: “Sanat dünyası, emniyet güçleri tarafından arka çıkılan bir eğlence endüstrisinden fazlası olmaya niyetliyse eğer, Dercon konuşmayı öğrenmeli. Şiddetin konuşmasına izin vererek tüm inandırıcılığını yitiriyor”. Polis zoruyla binadan çıkarılan eylemciler işgallerine tiyatronun önündeki yeşil alanda devam ediyor. [AB]
Kaynaklar:
Dorian Batycka, “Police Raid Berlin’s Volksbühne Theater, Ending Six-Day Occupation”, Hyperallergic, 29 Eylül 2017.
Kate Connolly, “People’s Choice?: Mixed reviews for Chris Dercon’s Volkbühne appointment”, The Guardian, 24 Nisan 2015.
Philip Oltermann, “Revolt at the Volksbühne: behind the scenes at Berlin’s troubled theatre”, The Guardian, 1 Aralık 2016.
Nicola Slawson, “‘Not acceptable’: head of Berlin theatre hits out at Volksbühne occupation”, The Guardian, 24 Eylül 2017.