Caravaggio, Davut Golyat’ın Kafası İle, 1610 civarı.
19. yüzyıl Avrupası Sanayi Devrimi ve Fransız Devrimi’nin düşünsel ve pratik yaşama getirdiği yeniliklerle gelenekten kopmuş, bu olayların nedenleri ve sonuçları sebebiyle çalkantılı dönemler geçirmiştir. Özellikle Fransız Devrimi’nin coşkusuyla önce günün sanatı olan neo-klasisizmle idealist düşünce revaçta iken Devrim sonrası çalkantılar ve belirsizlik sonucu romantizmin bireye dönük ruhsallığı benimsenmiş, pozitivizmin etkileriyle realizm ortaya çıkmış ancak siyasi iniş çıkışlar sebebiyle toplumdaki karamsarlık artmış ve Dekadan diye tabir edilen bir topluluk oluşmuştur. Bir yandan empresyonist yaklaşımda doğaya dönülürken diğer yandan bir çağ bunalımı olarak adlandırılabilecek karamsarlıkla birlikte sanatçının içe dönük dünyasını yansıtan sembolizm ortaya çıkmıştır. Kendi özel dünyalarına çekilerek kendilerince çirkin ve olumsuz buldukları gündelik gerçeklerden kaçan bu nispeten karamsar grup kimi zaman bir araya gelerek, kimi zaman kendi ülkelerinden oluşumu takip ederek sembolizm hareketini oluşturmuşlardır. Her ne kadar karşı bir duruş̧ sergilese de köklerini romantizmden ve pre-Rafaelcilerden alan bu hareket, karamsarlığı doğal olarak yansıtan karanlık öğesini yapıtlarında sıkça kullanmıştır.
Karanlık öğesinin sanat tarihi boyunca sıkça kullanılmasına karşın karanlığın kullanımı konusunda Barok dönem özellikle öne çıkmıştır. Barok dönemde ışığın kullanımı biçim değiştirmiş, neredeyse karanlığın kullanımına dönüşmüştür. Caravaggio’nun “tenebrizm” diye adlandırılan tekniği, kendinden sonraki sanatçılara ilham kaynağı olmuş ve Barok dönemden günümüze karanlık öğesinin ulaşmasına vesile olmuştur. Bu öğe zamanla biçim değiştirmiş, kendi başına bir ifade aracı olmuştur. Özellikle ölüm temasının ifadesinde önemli bir yer edinmiştir.[1]
Yazar: Huri Kiriş
Danışman: Prof. Yalçın Karayağız
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Resim Anasanat Dalı / Resim Programı
Yılı: 2007