Grafitinin insanlık tarihi kadar eski geçmişi, geleceğin etik ve estetik değerlerini içinde taşıyan yenilikçi yapısı, onu günümüzün en çok analiz edilmeyi bekleyen sanat dallarından biri yapıyor. Sanatın özgür düşünce ve üretimle ilişkisi daima önemli olmuştur; çağdan çağa sanatın özgürlüğünü etkileyen unsurlar ekonomik, politik, sosyal ve etik sebeplerle değişmiştir. Bugünün sanatı gösteri ve tüketim toplumunun sonucu olarak kültür endüstrisi ve buna bağlı kurumların kültürel, ekonomik ve politik yaklaşımlarına koşut bir biçimde normalleştirilmiş, kontrol altına alınmıştır. Müzeler, galeriler, küratörlük sistemi ve onların bağlı oldukları büyük ölçekli şirketler sanatçıyı ve sanatı ancak bu firmaların politikalarının yönetiminde ve kontrolü altında özgür bırakıyor. Büyük bienaller ve sergiler sanatçılar ve onların yenilikçi fikirleri için ortam olurken özgürlüklerinin sınırlarını da belirliyor.
Bu yüzden, günümüz sanatçısı aktivist, politik, eylemci tavrını arttıran bir paralelde sanatta siyasallaşmaya doğru kayarken bu kıstırılmışlığını da aşmanın yolu olarak sansasyonel bir yöne kaymaktadır. 1980’lerde etkisinin yittiği düşünülen sanatta üçüncü uzam olarak sokak ve sistemin ehlileşmemiş yeni fikir üreticileri olarak organik entelektüellik kavramları devreye girmektedir. Her türlü fikrin metâya dönüştürülebildiği günümüzde, saygınlıktan başka beklentisi olmayan, metâsız bir sanat ortaya çıkıyor. Aslında sanatın ve özgür düşüncenin temel çıkış noktası olan bu pratik, yaratıcılığın kültür endüstrisi ile olan anlaşmasının sona erdiğinin göstergesidir. Her şeye rağmen, grafiti, ticari bir metâ olarak tüketilen bir altkültüre dönüşse de, bugün galeriler ve sergiler dizgesinde yer almayı reddeden bir grup sanat aktivistinin yaşattığı şekilde gelişen bir gramere sahip. Bu tez bugün grafitinin ve ona bağlı post-grafiti ya da yeni yeraltı sanatının ortaya çıkış ve gelişim süreçlerini inceliyor.[1]
Yazar: Ferhat Kamil Satıcı
Danışman: Prof. Dr. Ayşe Özel; Prof. Dr. Bünyamin Özgültekin; Prof. Dr. Sefer Ada
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Resim Bölümü / Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı / Resim Öğretmenliği Bilim Dalı
Yılı: 2009
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır.