Francis Alÿs, When Faith Moves Mountains (Azim Dağları Yerinden Oynattığında), 2002
Postmodern, çoğulcu diskurların hâkimiyeti sonrası, günümüzde sanat yapıtlarının esinini ya da temellerini sanat tarihsel bir sürece dayandırması sıkça karşılaşılan bir olgudur. Bu durum kimi zaman parodi ve pastiş gibi postmodern stratejilerle alakalıyken zaman zaman da bir yeniden bakışı gündeme getirmektedir. Günümüz sanatında karşılaşılan bu vizyonlardan biri de çeşitli sanatsal pratikler için önerilen neo-romantik tanımlamasıdır. Bu tanımlama ise çoğu zaman tarihsel romantizme yeniden bir bakışı ve tarif etme çabasını beraberinde getirmektedir.
18.yüzyılın son çeyreğinden itibaren adından bahsedilen “Romantizm”in günümüzde ne ifade ettiğini incelemek için dönemin belirli karakter özellikleriyle günümüzdeki durum arasında çeşitli paralellikler kurulabilir. Aydınlanma sonrası Sanayi Devrimi’nin eşiğinde ortaya çıkan romantizm hem modernizmin bir ön-avangard yorumunu hem de ilk kritiğini gerçekleştiren bir diskurlar bütününü bünyesinde barındırmaktadır. Romantik yönelimler muhafazakar ve onarıcı eğilimlerden, reformcu, devrimci ve ütopyacı eğilimlere değin geniş bir skala içerir. Günümüz kültürüne bakıldığında ise özellikle küreselleşen dünyanın ortaya çıkardığı bir takım toplumsal hoşnutsuzlukların karşılığını benzeri yönelimlerde bulmak mümkündür.
Romantizme bir yeniden yönelim doksanlı yılların ortalarında öncelikle resim medyumunda ifade edilir olmuştur, ancak bu yönelim zaman zaman anakronizm suçlamalarını da beraber getirmiştir. Söz konusu eğilimler bu tartışmalardan sıyrıldığında meşruluk kazanarak 18.yüzyıl romantik doğa vizyonu ve flaneur ve dandy gibi kavramları güncel bir anlamda gündeme getiren pratikler olmuşlardır. 2000’li yıllarla beraber daha fazla değinilmeye başlanan romantik vizyonlar kendilerini küreselleşmenin getirdiği sıkıntılar ve neo-liberal düzen karşısında yeniden ütopyacı bir söylem ile birleştirmişlerdir. Bu durumla beraber ifade bulan sanatsal üretimler ise fonksiyonel bir ütopya ve umut düşüncesinin olanaklılığını tartışmaya açarlar.[1]
Nathalie Grenzhaeuser, Port Headland Demir Cevheri, Trespassing (İhlal) serisinden, 2010
Yazar: Gökçe Süvari
Danışman: Prof. Mümtaz Sağlam
Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Resim Bölümü
Türü: Yüksek Lisans
Yılı: 2007
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır.