Hüsran fanzin. (Tolga Saygılı)
Bu tez, fotokopi başta olmak üzere çeşitli kopyalama teknikleri ile çoğaltılan ve sınırlı bir şekilde dağıtılan fanzinleri analiz eder. Kendilerine ana akım medyada yer bulamayan bilimkurgu meraklısı hayranları tarafından üretilen ilk fanzinler, punk müziği akımı ile birleşerek karşı-kültürel bir hamle haline gelmiştir. Altkültürlerin iletişim ağı olarak fanzinlerin incelendiği bu çalışma, dağıtıldığı mekânlardan iletişim süreçlerine yaşanılan bir gençlik hareketini sanatsal, politik ve kültürel bağlamda soruşturmuş ve fanzinleri iletişim ve etkileşim biçimleri, gündelik hayat ve yeniden üretilebilirlik, ekonomi politik, metalaşma ve dijital üretim çağındaki konumu gibi birçok bağlamda ele almıştır. Bu anlamda, araştırmanın metodolojik çerçevesi, nitel, tümevarımcı ve yorumlayıcı bir alanda gerçekleşirken araştırmacının kişisel yaşantı ve deneyimlerini sürecin bir parçası kılabilmek amacıyla, oto-etnografik yöntemin imkânlarından önemli ölçüde yararlanılmıştır. Bu yönüyle, tipolojik bir modelleme yoluyla doküman analizi ve saha araştırması gerçekleştirilmiştir. Araştırmadaki dokümanlar Türkiye’nin ilk punk fanzinlerinden güncel dönem yayınlarına dek geniş bir tarihselliğe yayılırken saha araştırmasında bu yapıtları çıkaran fanzincilerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın geçerlilik ve güvenirliğini sağlamak açısından katılımcı bir yolla çoklu veri yöntemi tercih edilirken verilerin analizi aşamasında uzman görüşlerinden faydalanılmıştır. Tasarım biçimlerinden olayları ve olguları işleyiş biçimine eleştirel bir değerlendirilmeye tabi tutulan fanzinleri anlamlandırabilmek adına fotokopiden dijital evreye dek dönüşümlerinin ortaya koyulduğu çalışmada fanzincilerle gerçekleştirilen görüşmeler destekleyici olmuştur. Araştırma, Türkiye’deki fanzin deneyimini içeriden bir bakışla yansıtmaya çalışmış ve bu radikal yapıtlarla ilk teması mercek altına alarak arzu ve üretim coşkusunu yakın plana almıştır. Sistem karşıtlığından popüler bir metaya evrilmenin kültürel ve politik bir analizinin yapıldığı tezde fanzinlerin dijital üretim çağındaki yeri kolektif bir ağla, üreticilerin gözünden değerlendirilmiş ve bu yolla, doğası gereği anonim kalmasının içindeki çağa yenik düşmemesi bakımından önemli olduğunun altı çizilmiştir. Dijital kültürün paradoksal bir biçimde bireyleri anlık hazla üreticiye çevirip, geleneksel fanzin kültünü yok ettiği bir zaman diliminde, fanzinlerin birçok yönüyle tartışıldığı bu çalışmanın, literatürde yeni diyaloglara yer açacağı düşünülmektedir.
Yazar: Hüseyin Serbes
Danışman: Doç. Dr. Mehmet GÜZEL
Yer Bilgisi: Sakarya Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İletişim Bilimleri Anabilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2024
Bu tez yazarı tarafından dergimize gönderildi. Görseller tezden alındı. Tamamını okumak için: fanzinler.pdf