Aydın Ayan, Yaşantımızdan II/Çatışma, 1976
“1970-1980 Yılları Arasında Türkiye’de Kültürel ve Sanatsal Ortam” konulu tezde, 12 Mart 1971’le başlayan, 12 Eylül 1980 tarihinde noktalanan bir dönemin sanat ortamı, sosyo-ekonomik, siyasi ve kültürel gelişmeler çerçevesinde ele alınmış ve bir dönem değerlendirmesi yapılmıştır.
1970-1980 yılları arasındaki on yıllık dönem, ülke yönetiminin sürekli el değiştirdiği, siyasi istikrarsızlığın egemen olduğu, radikal grupların eylemleri, şiddet olayları, Ermeni terörü, Kıbrıs Harekatı gibi gelişmelerin yaşandığı gerilimli, bunalımlı ve karmaşık bir süreci işaret eder. Dönem ekonomisi, siyasi erk ve ortamın belirlediği koşullar çerçevesinde biçimlenirken, hızlı kentleşme, sanayileşme ve siyasallaşma, kültürel ve toplumsal yapının dönüşümüne etki eden en önemli unsurlar olur.
1970’li yıllarda kültür / sanat çevrelerinin gündemini, ‘ulusal / milli kültür’, “sanatta ulusallık / evrensellik” ve “sosyalist / devrimci sanat anlayışı” tartışmaları belirlerken, her alanda olduğu gibi ‘dil’de de bir siyasallaşma süreci yaşanmış, ele alınan kavramların içeriği belli bir ideolojiyi / siyasi karşıtlıkları yansıtacak biçimde değişmiştir. Bu durum, yalnızca sorunun ortaya konuluşu açısından değil, kurumsal işleyişe, kültür politikalarına ve sanat eğitimine olan etkileri açısından da farklı bir görünüm sunmuştur.
Devletin kültür-sanat politikalarına yönelik tavrı ve yaklaşımı, 70’lerin sonuna kadar gündemdeki yerini korurken, devlet galerileri, yabancı kültür merkezleri, eğitim kurumları ve bankaların yanı sıra, özel galerilerin sayısının artmasıyla birlikte sergileme olanakları çoğalmış, koleksiyonculuk konusunda da bir bilinçlenme süreci başlamıştır. Yanı sıra varolan eğitim, öğretim, kültür kurum ve etkinliklerin iyileştirilmesine yönelik tartışma ve öneriler bu on yıllık sürecin düşünsel yapısına yön vermiş, sanatçı örgütlenmesinde dayanışma anlayışı öne çıkmış, sanat yayınlarının sayısında artış gözlenmiştir. Sanat etkinliklerinin yoğunluk kazandığı 70’lerde, güzel sanatlar eğitimi veren kurumların artması, sanatçıların farklı kanallardan beslenmesine, farklı anlatım olanaklarına sahip olmalarına zemin hazırlamış, varolan öğretim kadrolarına genç kuşaktan sanatçıların katılmaya başlaması ile birlikte sanat eğitimindeki yerleşik estetik ve biçim dillerine karşı “yeni yaklaşımların” ortaya çıkması söz konusu olmuştur. 70’li yıllarda sanatçıların konu yönelimini oluşturan en önemli unsur ise kentsel dönüşüm ve değişen çevre koşulları olarak belirmiştir.
Yazar: Güler Bek
Danışman: Doç. Dr. Zeynep Yasa Yaman
Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Anabilim Dalı
Türü: Doktora Tezi
Yılı: 2007
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Metin tezin Özet kısmından alındı. Görseller tezin yazarına ait.