Sokak Kadınıyla Güzellik Tanrıçasının Venedik Kaçamağı

24 Nisanda Venedik’te başlayacak Manet: Return to Venice (Manet: Venedik’e Dönüş) sergisi, Manet’nin en önemli eserleriyle İtalyan rönesansını biraraya getiriyor. Orsay Müzesi’nin ve Venedik Müzeleri Vakfı’nın işbirliği ve İngiltere, Amerika ve Macaristan’da bulunan müzelerin katkılarıyla oluşturulan sergi, Venedik’in göbeğinde, San Marco Meydanı’ndaki Palazzo Ducale’de yapılacak. Sergiyle eşzamanlı olarak Palazzo Ducale’de Manet’nin şehirde bulunduğu senelere ait fotoğraflardan, rehberlerden ve çeşitli belgelerden oluşan Venezia al tempo di Manet (Manet Zamanında Venedik) adlı bir sergi daha izleyiciye sunulacak.[1]

      Manet, Le Balcon, 1868-69                              Carpaccio, Due Dame Veneziane, 1490-95

Serginin en çok ilgi toplayan parçaları, kuşkusuz, Fransa topraklarını hiç terk etmemiş olan Olympia (1863) ve Olympia’nın çıkış noktası olduğu düşünülen, Uffizi Müzesi’nin baş tacı Venere di Urbino (1538). Bilindiği gibi Uffizi Müzesi’nin koleksiyonu, son Medici, Anna Maria Luisa de’Medici tarafından, 1737 yılında Floransa halkına, onu koruması şartıyla miras bırakılmıştır. Koleksiyonda yer alan eserlerin yurt dışına çıkarılması da kanunen yasaktır. Olympia’nın Venedik’e gelebilmesi için ise Fransa Cumhurbaşkanı Hollande’den özel bir izin alındığı belirtiliyor.

Velázquez ve Goya gibi İspanyol ressamların Manet üzerindeki yansıması gözle görülür bir gerçektir. Manet: Return to Venice’in hedefi ise, sanatçının 1853 ve 1874 yıllarında yaptığı Venedik gezilerinden hareketle; Carpaccio, da Messina, Tintoretto, Lotto gibi Tiziano’nun çağdaşı İtalyan ustaların ressam üzerindeki etkisini göstermek, kanıtlamak.[2] Manet’nin İtalyan kökleri kanıtlanırken, koleksiyonundan eserleri dünya çapında “turnelere” çıkararak gelir sağlama stratejisiyle hareket etme kararı alan Orsay Müzesi de, sergi için ödünç verdiği eserler sayesinde yüklü bir kazanç elde etmiş olacak.[3]

Ulusal bir mesele olarak Olympia

Manet, Olympia, 1863.

1890 yılında Amerikalı ressam John Singer Sargent, Madam Manet’nin Olympia’yı yüklü bir meblağ karşılığında Amerikalı bir koleksiyonere satacağını öğrenince Monet’ye haber verir. Manet frengiden öleli yedi sene geçmiş, Olympia’nın neden olduğu skandallar çoktan unutulmuş, “modern hayatın ressamının” elinden çıkan bu courtesan portresi ulusal bir meseleye dönüşmüştür. Monet, söz konusu “Fransız başyapıtı”nın Fransa’da kalmasını sağlamak için aralarında Degas, Mallarmé, Mirbeau, de Chavannes, Antonin Proust, Pissarro, Toulouse-Lautrec ve Rodin’in de bulunduğu, dönemin önde gelen sanatçıları, yazarları ve şairlerinden oluşan kalabalık bir grup[4] örgütler. Bu sayede ilk kez Salon’da sergilendiğinde (1865) korkunç tepkilere maruz kalan[5] Olympia, grubun topladığı para (19.415 frank) karşılığında önce Suzanne Manet’ten satın alınır, ardından 17 Kasım 1890’da devlete sunulur ve dönemin eğitim bakanı aracılığıyla Luxembourg Müzesi’ne yerleştirilir.[6]

Monet’nin yakın arkadaşı ve destekçisi, zamanında Manet’ye de poz vermiş Başbakan George Clemenceau’nün çabalarıyla, Olympia 1907 yılında Luxembourg Müzesi’nden Louvre Müzesi’ne getirtilir.

1986 yılında kullanılmayan Orsay tren istasyonunun müzeye dönüştürülmesinin ardından, Paris’in çeşitli müzeleri dağılmış olan diğer modern sanat eserleri gibi Olympia’nın da Orsay Müzesi’nde sergilenmesi uygun bulunur.[7] [ZB]