1992 yılında Ankara Seğmenler Parkı'na dikilen İlhan Koman heykeli geçtiğimiz yıl birdenbire yok oldu. Gökçek belediyesi, heykelin çalındığını iddia etti. Şimdi bu heykel, Yaygara Güncel Sanat İnisiyatifi'nin girişimiyle ve Mimarlar Odası Ankara şubesinin açtığı kampanya sonucu, Ankara Galeri Nev'de korunan kalıbı üzerinden yeniden döküldü ve açılışının yıldönümünde, 31 Aralık günü yerine konacak. İlhan Koman heykeli, sanatçının eşinin Ali Artun'un önerisini kabul etmesiyle ve onun çalışmalarıyla Pietra Santa'da dökülmüş ve o zamanki Ankara Belediyesi yönetiminin onayıyla Seğmenler Parkı'na dikilmişti.
Mimarlar Odası’nın bu konuda düzenlediği basın toplantısında konuşan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, heykelin çalınmasını ve sonrasında yaşanan süreci şöyle anlattı:
Bizden ülkemiz ve Başkent’imizden çok fazla şey alındı. Kentimiz ve ülkemiz oldukça fazla tahribat yaşadı. Bu tahribatlardan birisi de geçtiğimiz Mayıs ayında Seğmenler Parkı’nda bulunan İlhan Koman heykelinin çalınmasıydı. Bronz döküm bir heykeldi, çok ağırdı, nasıl çalındı bilemiyoruz. Biz o süreçte bunu kamuoyunun gündemine taşıdık ve Melih Gökçek hakkında suç duyurusunda bulunduk. Çünkü orası Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeydi ve orada bir güvenlik vardı, orada yaşayan insanlar parktaki heykelin kaybolduğunu görünce güvenliğe soruyorlar. Güvenlikçiler de “Büyükşehir’in görevlileri tarafından bakıma alındı” diyor. Bunların hepsi Büyükşehir Belediyesi tarafından inkâr edildi ve İlhan Koman heykeli bir anda kayboldu. Suç duyurularımız, başvurularımız, Başkent Dayanışması ile birlikte yürüttüğümüz bütün eylemliliklerin sonucunda İlhan Koman heykeli bulunamadı. Minareyi çalan kılıfına uydurmuştu. Başkent Dayanışması Seğmenler Parkı’nda bir forum gerçekleştirmişti. O forum sürecinde aslında tahrip edilen, eksiltilenlere dair yeni bir onarım yeni bir bakış açısıyla yeniden yaralarını sarmak üzere bir fikir ortaya çıktı.
Bağışçılar Arasında Çocuklar da Var
Candan, sözlerine şöyle devam etti:
Heykelin yeniden dökümünü sağlamak üzere harekete geçtik. Bunun için 30 bin liraya ihtiyacımız vardı. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak bağış kampanyası başlattık. İnsanlar bağış yaptılar. Biz bu parayı topladık ve dökümü de yapıldı. 86 bağışçımız toplamda 35 bin 151 lira bağış yatırdı. Bunun 30 bin lirası heykelin bronz dökümü için harcandı. 5 bin 151 lirası, her bir bağışçı için plaket yapılması ve heykelin hikâyesinin yazılacağı plaket için harcanacak. 86 bağışçımız arasında sanatçılar, mimarlar, firmalar var. Ankara’nın yeniden onarılmasında ve sanatın kentin hayatına yeniden işlemesinde bu 86 kişinin katkısı çok önemli. Bu nedenle bu isimlerin önemli olduğunu düşünüyoruz. Bağışçılar arasında 4 çocuk var. Koman heykelinin kaidesi Seğmenler Parkı’nda ve yerine konulması için Büyükşehir Belediyesi’nin izin vermesi gerekiyor.
Mustafa Tuna’nın Sanatla Sınavı
Candan, bu kapsamda geçtiğimiz Pazartesi günü Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Tuna’dan randevu istediklerini belirterek, “Hem Gökçek dönemi hasar tespitini konuşmak, kente dair gelişmeleri ifade etmek üzere, hem de aslında bu heykelin yerine konulması için randevu bekliyorduk. Henüz bu gerçekleşmediği, zaman da çok sınırlı olduğu için geçtiğimiz hafta Büyükşehir Belediyesi Kent Estetiği Daire Başkanlığı’nı aradık ve bu talebimizi sözlü olarak ilettik. Yazılı olarak iletmemizi istediler, yazılı olarak da bugün ilettik. Onlardan gelecek cevabı bekliyoruz. Bu heykelin gerçek yerinin, ilk koyulduğu yer olduğunu düşünüyoruz. İzin verilirse oraya koyacağız. Melih Gökçek ilk göreve geldiğinde sanatın içine tükürmüştü. İlhan Koman heykelinin Seğmenler Parkı’na koyulması süreci şimdi Mustafa Tuna’nın önünde. Pazar günü heykelin Seğmenler’de açılışını yapacağız. Çünkü bu heykel 31 Aralık 1991 tarihinde, Ankara halkına yılbaşı armağanı olarak hediye edilmişti. 31 Aralık günü saat 12.00’de bu töreni gerçekleştirmek istiyoruz.
Talebimiz Kabul Edilmezse Sürgünde Kalacak
Talepleri kabul edilmezse ilçe belediyeleriyle de bu konuda görüşmeler yapacaklarını bildiren Candan şunları söyledi: “İlçe belediyeleri de bize yer göstermezlerse, heykel, Picasso’nun Guernica’sı gibi, bu kente sanattan anlayan bir yönetici gelene kadar Mimarlar Odası’nın bahçesinde sürgünde kalacak. Başkentin yeniden inşasında ve bizden alınanların yerine konulmasında bunun çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Herkesin bir kuruşunu bile ziyan etmek istemediği bir dönemde 86 bağışçının ve çocukların okul harçlıklarının buraya bağışlanmış olmasının çok büyük anlamı var. Heykellere saldırının olduğu, bakımlarının yapılmadığı ortamda bu büyük bir umuttur. Bağışçılarımıza çok teşekkür ederiz.”
Yaygara Güncel Sanat İnisiyatifi’nden Erdal Duman ise, geçen Mayıs ayından beri bu konuda yoğun mücadele verdiklerini vurgulayarak, şöyle dedi: “İlhan Koman çok değerli bir sanatçı ve bu heykeli çok değerli eserlerinden bir tanesi. Akdeniz Heykeli de aynı sanatçıya ait. İstanbul’da Yapıkredi Kültür Sanat Vakfı’nın bünyesinde İstiklal Caddesi’ne konuldu.”
Duman, 1992 yılında birçok heykelin kaybolduğuna ve yıkıldığına dikkat çekerek, “Biz bu heykeli geri getirdiğimizde kaybettiğimiz tüm heykelleri kazanmışız gibi olacak. Bu, ifade özgürlüğümüzü tekrar kazanma mücadelesidir. Bu heykelin alçı modeli İtalya’dan gelmişti. İtalya’da yapıldığı sürecin aynısı izlendi, tekrar silikon kalıba alındı ve oradan bronz olarak üretildi. Aynı şekilde de yerine konulacak,” diye konuştu.
Bağışçı Listesi
İlhan Koman Heykeli bağışçıları şu isimlerden oluşuyor:
Mustafa Kemal Yurttaş, Tezcan Karakuş Candan, Aytek İtez, Ali Artun, Lale Sevinç Ataman, Gülen Saran, Tevfik Terzi, Murat Başman, Hazeli Akgöl, Osman Suat Özçelebi, Elif Özçelebi Ferah, Mehmet Melih Güneş, Zeynep Önen Özveren, Kalbiye Yalaz, Bahar Yeşim Şengil, Gülfer Erdoğan Arıkoğlu, Serpil Güçlü, Seyit Ali Aydın, Gürbüz Efendi, Nevin Apaydın, Güven Arif Sargın, Erkal Saran, Bilal Yakut, Erdal Duman, Seval Şener, Funda Susamoğlu, Şinasi Tek, Aysel Alver, Umut İnanç Taşkıran, Sema Çavdar, Mehmet Ali Uysal, Beril Or, Rana Kuseyri Musabaşoğlu, Emrah Çiftçi, Tuğba Arslan Konak, Defne Anter, Ertan Sinemis, Şule Günsür, Mustafa Evliyagil, Esra Arıkan, Yasemin Apaydın, Sema Türkili, Pelin Okvuran, Nazan Gezer, Erimtan Müzesi, Selim Erkal (5 yaş), Ebru Tandoğdu, Turna Döne Otyam, Yeşim Özkoç, Zeynep Kayan, Murat Karayalçın, Ayşegül Azergün, Ayşen Savaş Sargın, Faruk Sade Sanat Fonu, Işıtman Ödül, Feridun Demirel, Ali Candan(12 yaş), Fatma İştar İşler Yıldırım, Nazlı Doğa Erdoğan(12 yaş), Ebru Özdemir Kışlalı, Batuhan Özdem, Kenan Doğanbek, Yusuf Civan Beysülen(4 yaşında), Akfen Holding, Haldun Ahmet İyidil, Tuvana Ay, Cihan Barut, Tonguç Akış, Target Dış Ticaret, Hazal Ünsal, Ali Atakan, Ezgi Yazıcı, Namık Kemal Kaya, Muteber Osmanpaşaoğlu, Yücel Tileylioğlu, Mustafa Özçelik, Ali Hakkan, Mehtap Baydu, Kıymet Giray, Eda Velibaşoğlu, Seyhun Topuz, Ünal Kara, Songül Üzgün, Redife Türeci Kolçak, Nihal Evirgen, Ezgi Özpamir Eskiünürlü.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Basın Birimi