Ekim Devrimi’nin 100. yılı dolayısıyla Tate Modern’da 8 Kasım’da açılan Red Star Over Russia: A Revolution in Visual Culture 1905-1955 başlıklı sergi, fotoğrafçı ve grafik sanatçısı David King’in 250.000 eserlik olağanüstü koleksiyonundan seçilmiş propaganda afişleri, fotoğraflar, resimler, özgün baskılar, dergiler ve broşürlerden oluşuyor. Sergi, 1905’te St. Petersburg’da silahsız protestocuların askerler tarafından katledilmesiyle açılıyor, Stalin’in ölümüne kadarki dönemi kapsıyor. Bu ‘görsel tarih’, çarlık Rusya’sının sonu, devrimci ayaklanmalar, iç savaş, Stalinist baskı rejimi gibi çalkantılara ve siyasal altüst oluşlara eşlik eden toplumsal dönüşümlere ışık tutuyor. Bir yandan da eski ikon kültürünün yerine modern imgeleri ikame ederek, çoğu okuma-yazma bilmeyen on milyonlarca insanı bilgilendiren, eğiten ve eğlendiren ‘yeni sanat’ı tanıtıyor. 1917 Devrimi sonrasında sokak gösterileri ve geçit törenleri; anıtsal heykeller; meydanlara, fabrikalara, hatta evlere asılan propaganda afişleri dönemin devrimci ruhunu canlandırıyordu. Mayakovski’ye göre afişler “koşmakta olan bir adamı aniden durdurabilecek güçte” olmalıydı.[1] Aralarında muhtemelen en bilineni, El Lissitzki’nin Bolşevikleri Beyaz Ordu’yu bozguna uğratmaya çağıran 1919 tarihli afişi Kızıl Kamayla Beyazları Haklayın.
Serginin bir bölümü Stalin döneminde yaşanan kayıplara ayrılmış; aralarında 1938’de idam edildikten uzun zaman sonra bile afişleri meydanları kaplayan sanatçı Gustav Klutsis de var. Kimi eserler ise devletin uyguladığı sansürü belgeliyor: örneğin, resmî fotoğraflardan silinen siyaset adamlarını...
Sergi 18 Şubat 1918’e kadar açık kalacak.[2] [NAA]
Metnini Lenin’in yazdığı, Rus hükümetinin devrildiğini ve 1917 Ekim Devrimi’nin başladığını ilan eden afiş 7 Kasım 1917’de (eski Rus takvimine göre 25 Ekim’de) Petrograd sokaklarına asılmıştı.
1928’de Köln’de düzenlenen Uluslararası Basın Sergisi ‘Pressa’ için hazırlanan katalogda yayınlanan El Lissitzki ve Sergei Senkin’in fotomontajı.
Demiryolları Çalışanları Kulübü’nde 1 Mayıs hazırlıkları, 1929.
Gustav Klutsis, “Marx, Engels, Lenin ve Stalin’in Bayrağını Daha da Yükseltin!”, 1933.
Solda, Adolf Strakhov, Özgürlüğüne Kavuşmuş Kadın – Sosyalizmi İnşa Edin! 1926. Sağda, Nina Vatolina, Faşizm: Kadınların En Kötücül Düşmanı, 1941.
Yevgeni Haldei, Sovyet askeri Berlin’in eski parlamento binası Reichstag’a kızıl bayrağı dikiyor, Mayıs 1945.