/ Kaleydoskop / Boğanın Erotizmi

15/1/2021 / skopbülten

İnsanlar avcılığa başladıklarında, öldürdükleri hayvanları kutsallaştırıyorlar. Bu hayvanların başında da boğalar geliyor. O nedenle tapınak gibi kullandıkları mağaralara boğalar çiziyorlar. Neolitikten sonra yaşadıkları evlerini de boğa boynuzları ve resimleriyle süslüyorlar. Böylece, bir anlamda, boğalar da mağaralarda ve evlerde düzenlenen ayinlere katılmış oluyorlar.

Boğa baştan beri erotizmin sembolü. Kybele geleneğinde boğalar ana tanrıçanın oğlu olduğu kadar aynı zamanda âşığı. Cinsel arzunun, bolluğun, bereketin, doğumun ve ölümün ilahları olan tanrıçalarla boğaların birleşmesi, tanrıçaların bu güçlerini katlar. Yunan mitolojisinde şehvetin ve şarabın tanrısı olan Dionysos da boğa veya boğa başlı bir insan olarak tasvir ediliyor. Babası da tanrıların tanrısı Zeus. Zeus Dionysos’u peydahladığı Semele’ye vurulduğunda, Semele kanlar içinde bir boğanın kalbini yiyor; Fenikeli Prenses Avrupa’yı da boğa kılığında kaçırıyor. Ancak boğa kültürünün mitolojideki en fantastik efsanesi, “Minotor”. Kısaca şöyle: Minos Zeus’un Avrupa’dan oğlu ve Girit Kralı. Minos, krallığı karşılığında tanrı Poseidon’a, denizden çıkarıp ona gönderdiği beyaz boğayı kurban etmeyi vaat ediyor. Ama bu vaadini tutmuyor ve yerine başka bir boğa kurban ediyor. Bunun üzerine Poseidon ceza olarak, Minos’un eşi Pasiphae’yi delicesine bir boğaya âşık ediyor. Ve Pasiphae boğa başlı, insan bedenli canavar Minotor’u doğuruyor. Minos, Minotor’u gözlerden uzak tutmak amacıyla efsanevi mimar Deadalus’a içinden çıkılamayacak bir yapı yaptırıyor: Labirent. Arkasından Deadalus’la oğlu İkarus’u da labirente hapsediyor. Ama onlar icat ettikleri kanatlar sayesinde labirentten kaçmayı başarıyorlar.

Rönesans ertesinde, antik mitolojinin canlanmasıyla birlikte, sanat, Minotor mitine ve boğanın şehvetine düşüyor. Modernizmle birlikte bu düşkünlük tırmanıyor. Boğa kültüne ibadet edenlerin başında kuşkusuz “sanatın ancak erotik olabileceğine” inanan İspanyol Picasso geliyor. Sürrealistlerin Minotaure dergisi var, onun da kapağını Picasso çiziyor. [AA]