Geçtiğimiz aylarda, Barbie bebeklerinin üreticisi Mattel oyuncak şirketi, 8 Mart Dünya Kadınlar günü vesilesiyle “İlham Veren Kadınlar” başlığı altında yeni bir bebek serisi başlatacaklarını duyurmuştu. Koleksiyonda bebeği yapılan ilk üç isim, ilk kadın pilotlardan Amelia Earhart, matematikçi Katherine Johnson ve komünist sanatçı Frida Kahlo idi.
Barbie web sitesinde Frida Kahlo hakkında şöyle deniyordu: “1907’de Meksika’da doğan sanatçı, aktivist ve feminist ikon Kahlo, eskiden olduğu gibi bugün de dayanıklılığın, özgünlüğün ve tükenmeyen bir tutkunun sembolü olmaya devam ediyor. Ressam olma hayalini gerçekleştirmek için birçok engeli aşmak zorunda kalan Frida, benzersiz stili ve bakış açısıyla sanat alanında adını duyurmayı başarmıştı. Canlı paleti ve düşle gerçekliği iç içe geçiren tarzıyla, kimlik, sınıf ve ırk gibi önemli politik meseleleri ele almış, kendisiyle birlikte tüm kızların ve kadınların sesinin duyulur olmasını sağlamıştı.”
Kahlo’nun “aşmak zorunda kaldığı engeller” arasında, sanatçıyı kalıcı olarak sakat bırakan çocuk felci ve bir otobüs kazası da vardı, ancak ne hikmetse Frida Barbie bebeğinin vücut hatlarının diğerlerinden hiçbir farkı yoktu.
Frida Barbie’lerinin duyurulmasından kısa bir süre sonra, Kahlo’nun yeğeninin kızı Mara Cristina Romeo Pinedo, Mattel şirketinin, büyük teyzesinin imajını kullanma hakkı olmadığını öne sürerek bir dava açtı. Haberlere göre Pinedo’nun derdi ne paraydı, ne de Kahlo’nun yüzünün ticarileşmesi; sadece oyuncak bebeğin, büyük teyzesinin gerçek halini yansıtmadığı için yeniden tasarlanmasını istiyordu: “Bu açık renk gözlü, açık tenli bebek yerine, Frida’ya daha çok benzeyen bir bebek olmalıydı. Ayrıca kaşlarının tam bitişik olması, giysilerinin de Meksikalı ustalar tarafından yapılması gerekirdi.”
Mattel şirketi, oyuncak için gereken lisansı, Frida Kahlo’nun yüzünün oyuncaklarda, alkollü içeceklerde, oje markalarında, kredi kartlarında ve daha birçok ticari üründe kullanılması için lisans veren Frida Kahlo Corporation’dan almıştı. Frida Kahlo Corporation da aslında Kahlo’nun yeğeni Isolda Pinedo tarafından kurulmuştu. Zaten davayı açan Mara Cristina Romeo Pinedo da şirketin hissedarları arasında yer alıyor.
19 Nisan’da Mexico City yüksek mahkemesi, Meksika’da Frida Barbie’lerinin satışının geçici olarak durdurulmasına karar verdi. Şimdi bir tarafta Frida Kahlo’nun ailesi, diğer tarafta ailenin kurduğu Frida Kahlo Corporation, sanatçının yüzünü satma hakkının kime ait olduğu konusunda mahkeme önünde kapışıyor. Kahlo neyse ki eserlerini ölmeden önce Meksika halkına miras bırakmıştı; en azından Diego Rivera ve Frida Kahlo Müzeler Vakfı'nın denetimindeki eserler ailenin hırsından kurtulmuş görünüyor. [DY]
Toymaker Omits Frida Kahlo’s Iconic Unibrow in New Barbie Doll
After Frida Kahlo Barbie Debacle, Licensing Company Sues Artist’s Relative
Frida Kahlo'nun Markalaştırılması