Roser Bru 1923’te Barselona’da doğdu. Katalan Meclisi’nde görevli babası Lluís Bru’nun siyasi faaliyetleri nedeniyle Primo de Rivera diktatörlüğü döneminde ailesiyle Paris’e sürgüne gitti. 1929’da Barselona’ya döndükten sonra Lluís Bru cumhuriyetçilerin safında mücadele etti. İç Savaş’ta cumhuriyetçilerin yenilgisinin ardından Bru ailesi, 1939’da Pablo Neruda’nın girişimiyle İspanya’dan çıkarılan 2000’den fazla mülteciyle birlikte önce Fransa’ya, ardından Şili’ye gitti. Roser Bru burada Santiago Güzel Sanatlar Okulu’na kaydoldu. Şili sanatında soyuta öncülük eden Generación del 50 (50 Kuşağı) adlı gruba katıldı. Nemesio Antúnez’in kurduğu gravür atölyesinde çalıştı.
50 yıl önce, 11 Eylül 1973’te Şili’de Salvador Allende’nin sosyalist hükümeti, dönemin ABD Başkanı Richard Nixon’ın doğrudan talimatlarıyla, CIA destekli bir darbeyle devrildi. Cunta döneminde Bru’nun eserlerinde kayıp, hafıza ve ölüm temaları belirginleşti. Pinochet rejiminde kaybedilenlerin portrelerini boyadı; Latin Amerika’yı kana boğan diktatörlüklerin suçlarını resmetti. 1972’de, Allende yönetimi sırasında Şili’de düzenlenen Üçüncü Dünya Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) için yaptığı dört parçalı müralin yer aldığı bina darbe sırasında talan edildiğinde Bru’nun eseri de kayboldu; ancak yıllar sonra, bir parçası eksik olarak olarak bulunabildi.
20. yüzyıl Latin Amerika sanatının en önemli temsilcileri arasında sayılan Roser Bru 26 Mayıs 2021’de bu dünyadan ayrıldı. [DY]
Cal-Cal Viva (Sönmemiş Kireç). Bru’nun Şili’deki cunta rejimi sırasında yaptığı bu eserin başlığı, metruk bir kireç taşı ocağında ortaya çıkarılan on beş erkeğin cesedine atıfta bulunur. Fotoğraflar, kimliği tespit edilenlerden bazılarına aittir; alt kısımda, sönmemiş kirecin sözlük tanımı ve suyla birleştiğinde nasıl katılaştığını tarif eden bir metin yer alır.
Figura de Bolivia.
La guerra y la memoria.
Miguel Hernández, España 1936.
1937 España / fotográfia de Capa. Muerte de un soldado republicano.
Se Comunican.
Sessiz Duvarcıya Kaside. Pablo Neruda’nın “On Kaside” derlemesi için gravür serisinden.
Toprağın Bereketine Kaside. Pablo Neruda’nın “On Kaside” derlemesi için gravür serisinden.
S/T.
Kaynaklar:
Roser Bru Foundation
Radical Women Artists: Roser Bru