Chelsea Futbol Kulübü’nün sahibi meşhur Rus oligarkı Roman Abramoviç’in kız arkadaşı, çağdaş sanat galerisi yöneticisi ve sanat sosyetesinin bilinen ismi Dasha Jukova, geçtiğimiz günlerde bir İnternet sitesinde yayınlanan fotoğrafı nedeniyle ırkçılıkla suçlanıyor.
Jukova’nın söz konusu fotoğrafı, baş editörü olduğu moda ve sanat dergisi Garage’ın tanıtımı için Buro 24/7 adlı moda sitesinde yapılan söyleşi için çekilmiş. Jukova fotoğrafta, sivri topuklu çizmelerini havaya kaldırmış vaziyetteki yarı çıplak siyahi bir kadın figüründen tasarlanmış bir “sandalye”de oturuyor.
Fotoğrafın yayınlanmasından kısa bir süre sonra İnternette topladığı tepkiler ve ırkçılık suçlamalarından ötürü, Buro 24/7 salı günü sitesinde bir açıklama yayınladı. Her tür ırkçılığa, zulme ve aşağılanmaya kati surette karşı olduğunu, fotoğraftaki objenin tamamen sanatsal bağlamda kullanıldığını belirterek özür diledi ve fotoğrafı sitenin Instagram hesabından kaldırdı. Ancak kendi sitesindeki söyleşide yer alan fotoğrafı yalnızca kırpmakla yetindi. Yeni fotoğrafta “sandalye”nin yalnızca “ayakları” gözüküyor.
Fotoğrafın kesilmeden önceki ve sonraki hali.
New York’ta yaşayan Norveçli tasarımcı Bjarne Melgaard’ın eseri olan sandalye, İngiliz Pop sanatçısı Allen Jones’un 1969 senesinde ürettiği, şu an Tate’in koleksiyonunda bulunan Chair’den (Sandalye) esinlenerek tasarlanmış. Aynı sene benzer minvalde Table (Masa) ve Hatstand (Şapkalık) adlı iki eser daha üreten Jones, bu üç heykelin en radikal eserleri olduğunu belirtiyor.[1]
Fotoğrafın yayınlanmasının tam da Amerika’da 20 Ocak’ta kutlanan Martin Luther King Günü’ne denk gelmesi ve yayından tam olarak kaldırılmaması tepkilerin artmasına neden oldu. Bunun üzerine moda sitesinin baş editörü, Jukova gibi Moskovalı medyatik bir yıldız olan Miroslava Duma, fotoğrafı kendi Instagram hesabından kaldırdı. Ve aynı sitede tüm ekip adına herkesten özür dileyerek, kötü bir niyetleri olmadığını, “ırkçılığa, cinsiyet ayrımına ve hakların çiğnenmesine karşı” olduklarını; “insanları ırk, cinsiyet ya da sosyal statüsüne göre ayırmaksızın, herkesi çok sevdiklerini ve saydıkları” belirtti. “Fotoğraftaki sandalyenin, ırk ayrımcılığı olarak değerlendirilmemesi” gerektiğini “çünkü İngiliz Pop sanatçısı Allen Jones’un bir heykelinden esinlenerek üretilmiş” olduğunu ekledi.
Allen Jones’un heykelleri: Chair (Sandalye), Hatstand (Şapkalık), Table (Masa), 1969.
Dasha Jukova ise fotoğrafın içeriğinde bir kusur olmadığının altını çizerek yanlış anlaşılmalardan ötürü özür diledi ve açıklamasının sonunda baş editörü olduğu Garage dergisinin tanıtımını yapmayı ihmal etmedi:
“Buro 24/7 web sitesindeki söyleşideki fotoğrafta yer alan sandalye, Norveçli sanatçı Bjarne Melgaard tarafından yaratılmış bir sanat eseridir. Eser, İngiliz pop sanatçı Allen Jones’un sanat tarihinde yer edinmiş heykellerinin bir yorumlaması niteliğindedir ve cinsiyet ve ırkçılığa dayanan ayrım politikasını eleştirmek üzere yapılmıştır. Eserin tamamen bağlamından koparılarak fotoğraf çekimlerinde kullanılmış olması ve söyleşinin yayınlanmasının Martin Luther King Jr.’ın anıldığı güne denk gelmiş olması çok üzücüdür. Böyle anlam yüklü bir sanat eserinin bu ortamda kullanılmasına izin vermiş olduğum için pişmanım. Irkçılıktan tüm benliğimle nefret ediyorum ve bu fotoğrafta yer aldığım için rencide olan herkesten özür dilemek istiyorum. Garage dergisinin gerek sanat gerekse moda dünyasındaki çeşitliliği, ırk ve cinsiyet özgürlüğünü şiddetle desteklediği bilinmektedir. Bu ve benzeri konularda olumlu yönde tartışmalar uyandırma misyonumuza aynı şekilde devam edeceğiz.”
Garage dergisinin ilk sayısının Damien Hirst tarafından tasarlanan kapağı: Sanatçının çizdiği kelebek deseni bir mankenin vajinasının üstüne sadece bu kapak için dövme olarak kazındı. Dergi, dövmeyi örten bir kelebek çıkartmasıyla satıldı. Dergiyi alanlar çıkartmayı kaldırma “lüksüne” sahip oldu…
Forbes’in 2012 istatistiklerine göre, Jukova’nın sevgilisi Abramoviç dünyanın en zengin 50. kişisi. 2008’den beri müzayedelerde sıklıkla boy gösteren Abramoviç, 86,3 milyon dolara Bacon’ın Triptych 1976’sını ve 33,6 milyon dolara Freud’un Benefits Supervisor Sleeping’ini alarak çeşitli rekorlara imza atmıştı. 2011’de Venedik Bienali sırasında kanala yanaştırdığı yatıyla sanat dünyasının içindeki varlığını, deyim yerindeyse, herkesin gözüne sokmuştu.[2] Jukova ise 2008’den beri Moskova’da açtığı çağdaş sanat galerisini yürütüyor, çağdaş sanat ve modayı buluşturan Garage dergisinin baş editörü, LACMA’nın (Los Angeles County Museum of Art) mütevelli heyetinde ve sanatçılarla koleksiyonerleri buluşturan Artsy adlı çevrimiçi oluşumun yatırımcılarından biri. [ZB]
Kaynaklar:
http://buro247.ru/culture/expert/intervyu-buro-24-7-dasha-zhukova.html
http://www.belfasttelegraph.co.uk/news/world-news/buro-247-editor-miroslava-duma-apologises-after-roman-abramovichs-partner-dasha-zhukova-is-photographed-on-black-woman-mannequin-chair-29938586.html
http://www.theguardian.com/world/2014/jan/21/russian-socialite-zhukova-racist-chair-naked-black-mannequin?CMP=fb_gu
http://fashion.telegraph.co.uk/columns/olivia-bergin/TMG10586312/Photo-of-Dasha-Zhukova-posing-on-black-woman-bondage-chair-causes-offence.html