Bilim Müzesi’ndeki Atmosfer sergisinden bir kesit
Londra’daki Bilim Müzesi (Science Museum) ile Shell arasındaki e-posta yazışmaları, petrol şirketinin müzenin iklim değişikliğiyle ilgili yürüttüğü programlara müdahale etmeye çalıştığını ortaya koyuyor.
Bilim Müzesi’nde, iklim değişikliği konusunda halkı bilgilendirmek amacıyla kurulmuş, ama sponsorluğunu ironik bir biçimde petrol şirketi Shell’in üstlendiği Atmosfer adlı bir galeri mevcut. Guardian gazetesinin yayınladığı e-posta yazışmalarından anlaşıldığı üzere, Shell’in iklim değişikliği danışmanı, eski petrol tüccarı David Hone, galerinin programı hakkında ‘tavsiyelerde’ bulunuyor.
8 Mayıs 2014 tarihli bir yazışmada, bir Shell çalışanı Bilim Müzesi’ne cevaben şöyle diyor: “Çöp Arşivi Projesi’yle [iklim değişikliği bağlamında çöp meselesine eğilen interaktif bir sergi] ilgili olarak X adlı kişinin ve benim birtakım endişelerimiz var. Bu serginin Shell’in operasyonlarıyla ilgilenen kimi STK’lara malzeme sunabileceğinden endişeleniyoruz.”
Yazışmanın devamında Shell çalışanı, şirketlerinin sanat sponsorluklarının çok fazla dikkat çektiğini ve mesele hakkında daha fazla tartışma dönmesine “fiilen ön ayak olmak istemediklerini” hatırlatarak, müzeden, “Eylül’de gerçekleşecek sempozyum hakkında daha kapsamlı bilgi vermelerini” rica ediyor.
Yazışma şu sözlerle son buluyor: “Programdaki son değişiklerle ilgili olarak, içeriği gözden geçirmenize yardımcı olması için David Hone’la iletişime geçip geçmediğinizi öğrenebilir miyim?”
Petrol şirketleriyle müzelerin sponsorluk ilişkileri uzun zamandır gündemde. Bundan birkaç hafta önce 39 bilim insanı, bilim müzelerinin, iklim değişikliğini inkâr eden kişi ve kuruluşlarla tüm bağlarını kesmelerini talep eden bir açık mektup yayınlamıştı. Mektupta, bilim insanları “bilim ve doğa tarihi müzelerinin, fosil yakıttan kâr eden ve iklim biliminin verilerini saptıran çıkar gruplarını finanse eden kişi ve kurumlarla kurduğu ilişkilerden duydukları kaygıyı” dile getirdikten sonra David Koch örneğini gündeme getirmişlerdi. Smithsonian Vakfı Ulusal Doğa Tarihi Müzesi ve Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’ne milyonlarca dolar bağışta bulunan petrol zengini David Koch, bunun karşılığında iki müzenin de mütevelli heyetine girmişti. Koch’un mütevelli heyetinden çıkarılması için başlatılan imza kampanyası 200.000’den fazla destekçi topladığı halde hâlâ arzu edilen rakama ulaşılamadı.
Shellçiçekleri adlı çalışmasıyla National Gallery’nin önünde bir eylemci
Bir bilim ya da doğa tarihi müzesi olmasa da Tate Müzesi ile BP arasındaki sponsorluk ilişkisi de aynı şekilde sert eleştirilere maruz kalmıştı. Liberate Tate adlı sanatçı kolektifi başta olmak üzere pek çok çevreci ve sanatçının konuyu gündeme getirmek için düzenledikleri eylemler en nihayetinde ses getirmiş ve Tate sponsorluk ilişkisinin detaylarını kamuoyuyla paylaşmak zorunda kalmıştı. Son olarak, 1 Haziran’da, Reclaim the Power adlı direniş koalisyonunun otuz üyesi Shell’le olan sponsorluk ilişkisine son vermesi ve özelleştirme projesini durdurması talebiyle National Gallery salonlarından birini işgal etti. “Kâr için değil Halk için Sanat” ve [özelleştirme kapsamında haksız yere işte atılan bir National Gallery çalışanına atfen] “Shell dışarı Candy içeri” yazılı pankartlar açan göstericiler özel güvenlik görevlileri tarafından dışarıya atıldılar.
Guardian’ın Bilim Müzesi ile Shell arasındaki yazışmaları yayınlamasıyla beraber, saygın sanat kurumlarının, sponsor şirketlerin kirli gündemlerine nasıl alet oldukları bir kez daha gözler önüne serildi.
Sanat kurumlarının petrol şirketleriyle sponsorluk ilişkilerini kesmeleri yönünde kampanya yürüten BP or not BP adlı grubun üyelerinden Chris Garrrard “Bu e-posta yazışmaları Bilim Müzesi’nin Shell’in propaganda makinasının önemli bir çarkı haline geldiğini gösteriyor” yorumunu yaptı. Shell kendini, iklim değişikliğini ciddiye alan sorumluluk sahibi bir şirket olarak lanse etmeye çalışsa da, Kuzey Buz Denizi’nde yaptığı keşif çalışmaları ve doğayı tahrip eden benzer girişimleri gerçeği ele veriyor.
Guardian, Bilim Müzesi’nin petrol devine cevaben yazdığı e-postaları yayınlamadığı için bu müdahale girişimlerinin ne gibi sonuçlar doğurduğu kesin olarak bilinmiyor. Haberin ardından Bilim Müzesi, sponsor kurumların tavsiyede bulunmalarının ve endişelerini dile getirmelerinin gayet normal olduğunu, söz konusu kaygıların illa sonuca yansıması gerekmediğini belirtti. Bahis konusu sergi kapsamında pek çok bilim insanı, akademisyen ve eğitmenin yanı sıra Shell’in iklim değişikliği danışmanı David Hone’a da danışıldığı ifade edildi. Müzenin direktörü Ian Blactchford ise “bu yazışmaların tek bir değişikliğe sebep olmadığını” iddia etti. [AB – silent lotus]
Kaynaklar:
Shell Sought to Influence Direction of Science Museum Climate Programme
Emails Suggest Shell Pressured Science Museum to Alter Climate Change Exhibits
Campaigners Storm Van Gogh’s “Sunflowers” Room in National Gallery Protest