skopdergi 15: “Sibernetik – Toplum – Sanat”

Teknoloji, tüm engellere rağmen bireyleri gittikçe daha çok kontrol etmenin ve onları sisteme gittikçe daha bağımlı kılmanın yollarını bulacak.

Unabomber, “Sanayi Toplumu ve Geleceği”

Toplumlar dönüşür; bu dönüşüm teknolojiyle daha da hızlı gerçekleşir. Buharın gücüyle üretimin ve emeğin karakterini kökten değiştiren teknolojiler karşılarında Luddistleri bulmuştu. Sibernetik teknolojilerse toplumsal dönüşümü hızlandırdıkça çoğunlukla genel kabul gördüler. İşte bu teknolojilerin gündelik hayata sızmaya başlamasının arifesinde gerçekleşen seri bombalama olayları 20. yüzyılın Luddist hareketi olarak tarihteki yerini aldı.

IQ’su 168 olan süper zeki bir matematikçi, ev yapımı bombalarıyla 1978’den itibaren özellikle üniversitelerin mühendislik, genetik ve bilgisayar gibi bölümlerinde görevli akademisyen ve yöneticilere saldırılar düzenlemişti. Onu bir türlü yakalayamayan FBI’ın kendisine taktığı isimle Unabomber, gerçek ismiyle Ted Kaczynski teknoloji karşıtı manifestosunun ulusal gazetelerde yayınlanması şartıyla saldırılarından vazgeçeceğini belirtmişti. Sibernetik teknolojilerin yakın gelecekte gözetim ve denetim aygıtı haline gelerek insanların özgürlüğünü yok edeceğini düşünen Kaczynski, manifestosunun yayınlanmasının akabinde, kendi kardeşinin ihbarıyla tutuklanmıştı.

2017 yapımı HBO dizisi Manhunt: Unabomber’da ise bir matematik profesörünün medeniyete karşı açtığı tekil savaş anlatılıyordu. Oysa Kaczynski’nin bu sığlaştırılmış toplum karşıtı imajı, altındaki derin teoriyi gölgeliyordu. Onun hayat hikâyesini, sibernetik teknolojilerin doğuşuyla birlikte ele almak daha objektif bir yaklaşım olurdu. Yönetmen Lutz Dammbeck’in belgesel filmi The Net: Unabomber, LSD and the Internet, Ted’in Harvard Üniversitesi’nden Montana dağlarına uzanan hikâyesini sanatçılar, sibernetikçiler ve Silikon Vadisi’nin kurucu dâhileriyle birlikte anlatıyor. Çünkü aslında tüm bunlar, Unabomber’ın hedefindeki teknolojik gelişmenin karanlık yüzünü daha iyi anlamamızı sağlıyor. Yeni ve daha hızlı bilgisayarlar, sistem teorisi ve sibernetik dünya modelleri; aslında bilimsel, kültürel ve politik alanların kontrolünü hedefliyordu. Belgeselde ayrıntılarıyla incelenen, Ted’in de Harvard’dayken denek olarak katıldığı CIA destekli psikoloji testleri ve Kaliforniya’da idealist hippiler, avangard sanatçılar ve karşı-kültürcü sibernetikçilerle sürdürülen LSD deneyleri, aslında İkinci Dünya Savaşı sonrası kontrol takıntılı bir devlet yönetiminin teknolojiyle yapabileceklerini sınıyordu... 

ÖNSÖZ / Deniz Yenihayat: Teknolojik Takıntı, Sibernetik Yaratıcılık

Skopdergi Sayı 15: “Sibernetik – Toplum – Sanat”

İÇİNDEKİLER:

SUNUŞ / Elçin Gen: Yönetme Sanatı

Görünmez Komite: “Facebook Devrimi” Yok, Yeni Bir Yönetim Sanatı Var: Sibernetik