“Estetik modernizm” zamanımızda sanat tarihlerinin en kilit kavramı. Modernizmi, Avrupa merkezlerinden, Batılılaşmayı izleyerek çevre kültürlere doğru yayılan yekpare ve yeknesak bir estetik, bir tarih olarak gören Batı-merkezli bütüncül anlatılar çoktandır parçalandı. Farklı farklı toplumlarda modernist sanatın doğuş sürecini izleyen çoğul modernizm tarihleri çıktı ortaya. Böylece, Asya’dan, Afrika’dan, Latin Amerika’dan değişik kültürlerin, Batı’nın kolonyal tarih dogmalarına saplanmadan kendi sanatlarının yaratıcılığını keşfettiği müthiş bir birikim aydınlığa kavuştu. Türkiye’de Modernist Sanatın Doğuşu, “estetik modernizm” kavramına ve post-kolonyal çağdaş tarihyazımına değindikten sonra bu birikime bir pencere açıyor. Sonra da, Türkiye’deki kalıplaşmış sanat tarihi anlatısını irdeleyerek, modernist kırılma ve sanatın özerkleşme sürecini esas alan çağdaş bir tarih tezi geliştiriyor.
Günümüzde geçerli olan tüm sanat, modernizmle ilgisi üzerinden kendini tanımlıyor.
Peter Bürger
İÇİNDEKİLER
Sunuş
Modernizm-Modernlik Çatışması
Romantizm ve Özerkliğin Uyanışı
Kant, Schiller
Modernizmin Şafağı: 1848 Devrimi
“L'art pour l'art”
Kurucu Baudelaire
Baudelaire’in Modernizmi, Metropolün Cehennemi
Sahtenin, Kötünün ve Çirkinin Güzelliği
Baudelaire'in Eleştiri Edebiyatı
Fragman Estetiği
Empresyonizm, Modernizm
Foucault-Manet
Modernizm-Avangard
Modernizm ile Avangardın Karşıtlaştırılması – Peter Bürger’in Avangard Kuramı
Bürger Eleştirileri
Modernizm ile Avangardın Eklemlenmesi
Modernizm – Postmodernizm
Modernizmin Melezliği
Modernizm, Modernlik, Modernizasyon
Modernizm-Modernizasyon Diyalektiği
Modernizmin Karalanması ve Neo-konservatifler
Sonuç
Avrupa-merkezcilik ve Post-kolonyalizm
Modernliğin Zamanı ve Tarih Kavrayışı – İlerleme Kültü
Kolonyalizm ve Modernlik
Post-kolonyal Teori ve Avrupa-merkezcilik
Oryantalizm
Tarihçiliğin Dönüşümü
Rönesanslar
Modernizmler
Ulusal Sanatın İnşasında Geleneksel-Modern Çatışması
Estetik Modernizm, Sanatın Özerkliği ve Dava Sanatının Sonu
Kozmopolitliğin Metropolü Paris
Sanatçı Göçmenliği ve Modernizm
“Düzene Dönüş” Estetiği ve André Lhote
İkinci Dünya Savaşı Ertesinde Paris ve Batı-dışı Modernizmler
Soyutun Özgürlüğü
Latin Amerika
Afrika
Mısır’ın Sürrealist “Sanat ve Özgürlük” Hareketi
“L'École de Paris II”
Paris'in Cevheri
Avrupa-ötesi Modernizm Haritaları
Hint Modernizminin Rotası
Afrika Sanatında Modernlik ve Modernizm
Modernlikten Modernizme Geçiş
Latin Amerika Modernizmleri
Akademileşme-Batılılaşma
Akademiye İtiraz, Ulusal Sanat ve Empresyonizm
Meksika Ekolü Sürrealizm
Müralizm
Estridentismo
Indigenismo
Ruptura – Yerli/ulusal Estetiğin Kırılması
Çoğul Modernizmler, Ortak Örüntüler
Türkiye’nin Modernizm Güzergâhı ve Sanat Tarihi
Sanatta Batılılaşmanın Örgütlenmesi
Yabancı Misyonerler: “Güzel Sanatlar”ın Kurumlaşması ve Batı Nüfuzu
Akademizm/Klasizm
Modern/ulusal Sanat Tarihinin Kurulmasında Batı Nüfuzu
Yerli Misyonerler
Batılılaşmanın Estetiği
Akademizm/Klasizm – Meşrutiyet Estetiği (1908-1930)
Modernlik Estetiği
Modernlik/Ulusallık: “İnkılap” Estetiği (1930-1950)
Bilanço
Türkiye’de Sanatın Özerkleşmesi ve Modernizm
Sonsöz
Karşıt Sanatlar-Karşıt Tarihler: Örnek Eserler 1940-1970
Ali Artun, Modernizm Kavramı ve Türkiye’de Modernist Sanatın Doğuşu, İletişim Yayınları SanatHayat dizisi, 2021.
https://iletisim.com.tr