Tiraje Dikmen’in Sanatı ve Hayatı başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında, daha önce hakkında herhangi bir akademik çalışma yapılmamış olan Tiraje Dikmen’in (1923-2014) sanat üretimi, yaşamıyla birlikte incelenmiştir. Bu çalışmayla amaçlanan, Tiraje Dikmen’in sanat hayatını, etkilendiği kaynakları ve üslubunu ortaya koymak, böylece sanatçının Türk resmindeki yerini saptamaktır. Tez çalışmasıyla, sanat hayatını Paris-İstanbul arasında şekillendiren, 1950’lerin Paris sanat ortamındaki yeriyle Türkiye’nin özgün ressamlarından biri olan Tiraje Dikmen’in hayatını, sanatını ve onun tarihsel konumunu belgelere dayanarak ve sözlü tarih çalışmasıyla en doğru ve kapsamlı şekilde ortaya koymak amaçlanmıştır.
II. Dünya Savaşı ertesinde Paris’e giden ve sanatını orada gerçekleştiren Dikmen, hemen hemen aynı zamanlarda Türkiye’den Paris’e giden ressam kuşağının diğer sanatçılarıyla (Nejad Devrim, Yüksel Arslan, Mübin Orhon, Selim Turan, Hakkı Anlı, Avni Arbaş) birlikte ele alınmıştır. Dikmen’in bu kuşaktaki yeri, sosyal ve tarihsel verilerin ışığında incelenmiştir.
Tezin birinci bölümünde 1949 yılında yerleştiği ve 1980’li yıllara kadar kesintisiz olarak yaşadığı Paris’te özgün bir resmin peşinde koşan, Paris sanat ortamında dikkat çeken sergiler gerçekleştiren ve Paris sanat ortamının sanatçılarıyla, eleştirmenleriyle yakın ilişkiler kuran Dikmen’e, üretimine ve sanatçı kişiliğine odaklanılmış, ilerleyen bölümlerdeyse Dikmen’in II. Dünya Savaşı sonrası Paris Ekolü’ndeki yeri ele alınmıştır.
Çalışmanın merkezleri: Büyükada-İstanbul, Ankara ve Paris olmuştur. Bu tez çalışmasında öncelikle Tiraje Dikmen ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Sanatçının eserlerine ulaşılmış ve bu eserler incelenip fotoğraflanmıştır. Eserler kategorize edilmiş ve yorumlanmıştır. Tiraje Dikmen’in hayatı hakkındaki verilere ulaşmak için yazılı kaynakların dışında sözlü tarih çalışması yapılmıştır. Büyükada’da Dikmen Köşkü ziyaret edilmiş, köşkte bulunan eserler incelenmiş ve fotoğraflanmıştır. Dikmen’in yaşamına tanıklık eden dostlarıyla Büyükada’da, Ankara’da ve Paris’te görüşmeler yapılmıştır. Dikmen’i Türkiye’de temsil eden galeri olan Galeri Nev Ankara ve İstanbul’un arşivlerine gidilerek literatür taraması yapılmıştır. Dikmen'in resimlerinin dia'larına Galeri Nev Ankara ve İstanbul'dan ulaşılmıştır. Dikmen’in Paris’teki atölyesi dışarıdan da olsa ziyaret edilmiş, Paris’teki kütüphanelerde literatür taraması yapılmıştır.
Yazar: Nergis Abıyeva
Danışman: Prof. Dr. Burcu Pelvanoğlu, Prof. Dr. Nilüfer Öndin
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Bölümü / Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Anabilim Dalı
Türü: Yüksek Lisans
Yılı: 2019