/ Tezler / Kapitalist Sistemde Mekân ve Yer-Olmayan Kavramı

19/8/2018 / skopbülten / Arzu İl


O’Hare Havalimanı

Bu araştırmanın konusu, toplum bilimci Marc Augé’nin çağdaş kapitalist sistemin zaman-mekân kavrayışının bir sonucu olarak betimlediği ve “yer-olmayan” olarak isimlendirdiği yeni mekân tipolojisinin gerçekleşme süreçlerinin incelenmesidir. Amaç, toplumsal ve fiziksel çevre arasındaki ilişkilerle edinilen “yer” deneyiminin tarihsel süreçler bağlamında nasıl dönüştüğü ve dönüşümü yaratan paradigmaların neler olduğu üzerine bir tartışma yürütmektir. İkinci bölümde “yer” kavramının sözlük anlamı üzerinde durulmuş ve ontolojik olarak “yer” kavramının filozof ve sosyologlar tarafından nasıl anlamlandırıldığı incelenmiştir. Ardından Augé’nin “antropolojik yer” olarak tanımladığı mekân kategorisin özellikleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ilkel toplumlardan Sanayi Devrimi’ne kadar geçen süreçte insanın değişen zaman-mekân algısı ve bu algı değişikliğini yaratan faktörlerin neler olduğu vurgulanmıştır. Bu sürecin beraberinde getirdiği modernleşme ve teknolojik devrimin etkileriyle yaşanan “zaman-mekân sıkışması” incelenmiştir. Kapitalizmin mekân örgütlemelerine dikkat çekilmiştir. Dördüncü bölümde, günümüzde gündelik hayata dahil olan ve Augé’nin “yer olmayan” olarak betimlediği mekânın özellikleri tanımlanmıştır. Bu kavram değişen tüketim mekânları üzerinden örneklenmiştir. Beşinci bölümdeyse, bir önceki bölümde tanımlanan “yer olmayan” kavramının gerçekliği sorgulanmaktadır. Bu sorgu, verilen örneklerin arakesitinde ortaya çıkan “ara yer”ler üzerinden yapılmaktadır. Sonuç bölümünde mekânın, her ne kadar elektronik bilgi ve iletişim ızgaralarıyla çevrilmiş olsa da insan pratiklerinin etkisinde olduğu vurgulanmış, mimarlık disiplininin bu durumu kendi içinde bir araca dönüştürmesi gereği ortaya konmuştur.[1]    

Yazar: Arzu İl

Danışman: Prof. Dr. Uğur Tanyeli

Yer Bilgisi: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü

Türü: Yüksek Lisans

Yılı: 2005



[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır. Tezin tamamına https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp sayfasından ulaşabilirsiniz. 

mimarlık, tez tanıtımı