20. yüzyıl başında sürrealistler tarafından canlandırılan antik Minotaure efsanesi, şimdilerde finansın diline tercüme ediliyor.
Sürrealist Minotaure
Minotaurus, yarı insan-yarı boğa bir yaratıktır. Başka başka iki kategorinin imkânsız tek bir varlıkta ya da sınırda biraradalığını anlatır. Yunancada "Minos’un Boğası" anlamına gelir.[1]
Aynı zamanda Minotaure, 1930’lu yıllarda bilincin alanına egemen olmaya çalışan sürrealist sanatın bilinçaltının sesidir. Sürrealist dergi Minotaure, kişisel yaratıcılıkla evrensel uyumu, “sanat ile hayatı, düş ile gerçeği, bilinç ile bilinçdışı deneyimi estetik olarak kaynaştırma projesi”nin[2] bir uzantısıdır. Dergide Skira, Mabille, Breton, Magritte, Brassai, Matta, Blake, Poe, Mallarmé, Heine, Baudelaire, Redon, Lautréamont, Jarry, Bellmer, Giacometti, Éluard, Dali, Masson, Lacan ve Veil gibi sürrealist sanatçı ve teorisyenler, sanat, mimari, sinema, etnoloji, mitoloji, psikoloji gibi alanlarda otomatizm ve diğer sürrealist yöntemleri devreye sokarak bilinç, bilinçaltı ve bilinçdışıyla uğraşırlar.[3]
İlk olarak 1933’te yayınlanan Minotaure, İkinci Dünya Savaşının çıkması ve Avrupa’da yaşanan büyük finans kriziyle ancak 1939’a kadar yayınlanır.[4]
Magritte, Minotaure 10 Salvador Dali, Minotaure 8 Max Ernst: Minotaure 11
Finansal Minotaur
Global Minotaur, 2011 yılında yayınlanan ve küresel finans krizini konu edinen Yanis Varoufakis’in kitabının başlığıdır. Varoufakis, Minotaurus mitini güncel makroekonomik koşulları açıklamak üzere bir metafor olarak kullanır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika’nın ekonomik yükselişi ve giderek küresel finans merkezine dönüşmesi; buna karşılık ekonomik krizler ve dış borçlanma sonucu Avrupa’nın Amerika’ya bağımlı hale gelmesi üzerinde dururken Amerikan finans mekanizmasını modern “Minotaurus”, Wall Street finans evlerini ise “Minotaurus’un Labirenti” olarak yorumlar.[5] [BB]
Global Minotaur
[1] “Minotaur”, http://en.wikipedia.org/wiki/Minotaur
Girit’te hüküm süren güçlü kral Minos, gücünü kanıtlamak için denizler tanrısı Poseidon’dan ona kurban etmek üzere bir boğa vermesini ister. Posedion, boğayı Minos’a verir. Fakat boğa, Minos’un hoşuna gidince, onu kurban etmekten vazgeçer. Poseidon bunu fark ettiğinde çok sinirlenir ve Minos’un karısının boğaya âşık olmasını sağlar. Minos’un karısı Pasiphae, boğayla çiftleşir ve boğa başlı, boğa kuyruklu ama insan bedenli Minotaur doğar. Minotaur, saldırgan bir yaratık olduğu için mimar Daidalos’un yaptığı Labyrinthos adlı, içinden kimsenin çıkamayacağı bir yapıya kapatılır.
[3] 36. Art magazines, “Minotaur”, http://www.lib.monash.edu.au/exhibitions/fifty-books-fifty-years/virtual-exhibition/photos/photo36.html
[5] “The Global Minatour- as featured in the New York Times Magazine”, http://yanisvaroufakis.eu/2012/02/15/the-global-minotaur-as-featured-in-the-new-york-times-magazine/