Saçmalığın, korkunçluğun ve erotizmin sürrealist ustası, Fransız sanatçı Roland Topor’un desenleri, afişleri ve yağlıboyaları Ankara Galeri Nev’de sergileniyor. Sergi, Topor’un doğumunun 75. yılına denk geliyor.
1938 yılında Polonyalı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Paris’te doğan Roland Topor, çocukluğunu ailesiyle birlikte Nazi işgalinden gizlenerek geçirdi; eleştirmenlere göre İkinci Dünya Savaşı yılları Topor’un ilerideki üslubu bakımından belirleyici oldu. 1955 yılında Paris Güzel Sanatlar Okulu’na girdi; öğrencilik yıllarında desenleri dönemin başlıca sanat ve mizah dergilerinde yayınlandı. 1961-1965 yılları arasında Fransız mizahının en önemli dergilerinden Hara-Kiri’de çalıştı.
1962’de dostları Arrabal ve Jodorowsky ile Panik grubunu kurdu. Özgün adıyla El Panico, üç temel mesele –korku, mizah ve eşzamanlılık– etrafında masallar, öyküler, tiyatro gösterileri ve sergiler üretti. Sanat tarihçilerinin dikkatini çeken hareketin en kapsamlı sergisine 1972’de Paris Grand Palais’de yer verildi. Topor’un 1965 yılında yayınlanan ilk desen kitabı, bu grup içinde çizdiklerinden derlenen Dessins Panique idi; izleyen yıllarda Topor desenleri ellinin üzerinde farklı albümde biraraya geldi. Bu albümlerden pek çoğu 1997’de vefat eden sanatçının onuncu ölüm yıldönümü vesilesiyle 2007’de Fransa’da yeniden basıldı. Topor’un Ada, İmge ve Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Türkçe kitapları da bulunuyor.
1964’te kaleme aldığı ilk romanı Kiracı/The Tenant, 1976’da Roman Polanski tarafından filme çekildi; filmde başrolleri Polanski ve Isabelle Adjani paylaştı. 1966 yılından başlayarak Topor’un kendisi de senaryolarının çoğunu kendi yazdığı filmlerde aktörlük yaptı. Ayrıca 1973’te sinema tarihinin ilk uzun metrajlı animasyon filmi olarak kabul edilen 72 dakikalık Fantastik Gezegen’in çizimlerini gerçekleştirdi; Fantastic Planet, 1973’te Cannes Film Festivali Jüri Özel Ödülü’ne layık görüldü. 1983’te Fransız televizyonunun Téléchat başlıklı ünlü dizisini yarattı. Comédie Française’de sahneye koyulan kimi Shakespeare oyunlarının dekor ve kostüm tasarımlarını üstlendi. Topor 1994’te Paris Kenti Büyük Sanat Nişanı ile ödüllendirildi. 2004’te yaşamından ve desenlerinden kesitlerin yer aldığı, Sylvia Kristel tarafından gerçekleştirilen kısa film, Tribeca Film Festivali’nde yarıştığı dalın en iyisi seçildi. Aynı yıl Mehmet Ulusoy, Topor’un otobiyografik yazıları, masalları ve öykülerinden derlenen Topor Parti oyununu sahneye koydu.
Ocak 2008’de yine Galeri Nev’de düzenlenen ve tamamı özgün baskılardan oluşan Panik sergisi, yalnızca Topor’un Türkiye’de açılan ilk kişisel sergisi değil, aynı zamanda sanatçının ölümünün ardından düzenlenen ilk retrospektif sergi olma özelliğini taşıyordu. 11 Ocak-9 Şubat 2013 arasında açık kalacak olan şimdiki sergi boyunca, Roland Topor’un animasyon filmi Fantastik Gezegen de düzenli olarak izlenebilecek. Zaten filmin hazırlık aşamalarına ait bazı desenler de sergide yer alıyor. (Basın bülteninden derlenmiştir)
Galeri Nev, Gezegen Sokak 5 Gaziosmanpaşa 06700, Ankara
Tel: (312) 437 93 90
E-posta: [email protected]
http://www.galerinev.com/tr