Tarihi ve toplumu ele alış tarzıyla muhafazakâr düşüncenin kurucusu Edmund Burke ile 20. yüzyılın büyük kültür ve medeniyet tarihçisi Arnold Toynbee arasında bir köprü kuran Matthew Arnold, Victoria Çağının en saygın entelektüellerinden biri olarak kabul görmüştür. Edebiyattan toplum teorisine, ilahiyattan mimariye geniş bir yelpazede kalem oynatan denemeleriyle özgün bir kültür ve estetik anlayışı geliştirmiştir. Arnold, Kültür ve Anarşi'de her iki kavramı birbirinin mutlak karşıtı olarak ele alır. Kültürün bir kusursuzluk arayışı ve incelemesi olduğunu, bu arayışın temel niteliklerininse güzellik ve zekâ, tatlılık ve ışık olduğunu gösterir. Üstelik yalnızca kusursuzluk değil, toplumsal düzene ve güvene dayalı bir yaşamın yolu da, ona göre kültürden geçer. Bu yüzden Matthew Arnold için, bir üst-varlık olarak Devletin himayesindeki toplumsal düzen kutsaldır; kültürse bize devletten yana büyük beklentiler ve planlar içinde olmayı öğrettiğinden anarşinin en büyük düşmanıdır.
Matthew Arnold, Kültür ve Anarşi – Siyasal ve Toplumsal Eleştiri Alanında Bir Deneme, çev. Ferit Burak Aydar (Vakıfbank Kültür, 2020).
www.kitapkoala.com